HDL در آزمایش خون چیست

یکی از سوالات اساسی برای بسیاری از افرادی که آزمایش خون می دهند و میخواهند از تفسیر آزمایش مطلع شوند این است که HDL در آزمایش خون چیست؟ HDL، یک نوع لیپو پروتئین است که کلسترول اضافی و مضر را از بافت ‌ها جمع‌آوری کرده و به کبد منتقل می کند. این فرایند به عنوان بازگشت کلسترول از اندام‌ ها به کبد شناخته می ‌شود. بر طبق اطلاعات ncbi، کلسترول HDL دارای ترکیبی از پروتئین‌ ها و چربی‌ ها است و از دیگر لیپو پروتئین ‌ها نظیر LDL (Low-Density Lipoprotein)  که کلسترول بد را در خون حمل می‌ کنند، متمایز می‌ شود.

HDL چیست؟

سطح بالای HDL به عنوان یک نشانگر مثبت برای سلامت قلبی-عروقی شناخته می ‌شود. همان طور که در مطالعات pubmed، به آن اشاره شده است، HDL عنوان آنتی ‌اکسیدان، ضد التهاب و ضد اکسیداسیون عمل می‌کند و می‌ تواند به حفظ سلامت عروق خونی و کاهش تشکیل پلاک‌ های آترواسکلروتیک کمک کند. برعکس، سطح پایین HDL با خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی ارتباط مستقیم دارد.

با انجام آزمایشات دوره ای میتوان نسبت به سطح این کلسترول در خون اطمینان حاصل کرد.

آیا راه حلی برای افزایش سطح HDL وجود دارد؟

راه های افزایش سطح HDL شامل ورزش، مصرف روغن زیتون و سایر چربی های سالم و پیروی از رژیم کتوژنیک است. مصرف داروی گیاهی می تواند به فرآیند درمانی کمک شایان توجهی کند. داشتن سطح HDL بالا به انتقال کلسترول از شریان ها به کبد کمک می کند، جایی که بدن می تواند از آن استفاده کند یا آن را دفع کند.

سطح مناسب HDL در آزمایش خون چیست؟

داشتن سطوح بالای HDL همچنین دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است و تحقیقات همچنین این موضوع را با کاهش خطر بیماری قلبی مرتبط دانسته اند. اکثر متخصصان بهداشت حداقل سطح خون را ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl) در مردان و ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر در زنان توصیه می کنند.

اگرچه سطح کلسترول HDL تا حدی توسط ژنتیک تعیین می شود، کارهای زیادی وجود دارد که یک فرد می تواند برای افزایش طبیعی سطح خود انجام دهد. استفاده از آترومد بی باریج بعنوان داروی گیاهی برای درمان چربی خون و کاهش کلسترول LDL و تری گلیسیرید و افزایش HDL بشمار میرود.

عوامل موثر بر سطح HDL

سطح HDL تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. این عوامل عبارتند از:

ژنتیک

عوامل ژنتیکی می‌توانند تأثیرگذار بر سطح HDL باشند. برخی از افراد به طور طبیعی سطح HDL بالاتری دارند یا در شرایطی سطح HDL بالا تحت تأثیر ژنتیک قرار می‌گیرند. با استناد بر مطالعات T Gordon و همکاران. به برخی از جنبه ‌های نقش ژنتیک در HDL اشاره خواهیم کرد:

• ترکیب ژنتیکی

وجود تغییرات و وراثتی در ژنتیک فرد می‌تواند بر سطح HDL تأثیرگذار باشد. برخی از ژنتیک‌ ها ممکن است باعث ساختار و عملکرد نرمال یا غیرنرمال لیپوپروتئین ‌ها شوند که به تبع آن سطح HDL تغییر می‌کند.

• ژنتیک خانوادگی

مطالعات نشان داده‌اند که سطح HDL در برخی خانواده ها تا حدودی به صورت وراثتی می‌تواند متفاوت باشد. در برخی از خانواده ها، سطح HDL به طور معمول بالا یا پایین ‌تر از میانگین عمومی است.

• برخی از ژن‌های تاثیرگذار بر HDL

برخی از ژن‌ ها ممکن است مستقیماً در سنتز، کارکرد و تجزیه لیپوپروتئین ‌ها و سطح HDL تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، ژنتیک ‌هایی که بر تولید آپولیپوپروتئین A1 (ApoA1)، پروتئین اصلی HDL ، تأثیر می‌گذارند، می‌توانند بر سطح HDL نیز تأثیر داشته باشند.

• تفاوت‌های جنسی

مطالعات نشان داده ‌اند که سطح HDL در زنان و مردان ممکن است تفاوت داشته باشد. این تفاوت ‌ها ممکن است به عوامل ژنتیکی مرتبط با جنسیت برگردد.

سطح فعالیت بدنی

با استناد بر مطالعات D J Gordon و همکاران، سطح فعالیت بدنی و ورزش منظم می ‌توانند تأثیر مثبتی بر سطح HDL  داشته باشند. ورزش متوسط و شدید، به خصوص فعالیت ‌های هوازی مانند دویدن و شنا، سطح HDL را افزایش می ‌دهند و می ‌توانند به بهبود پروفایل چربی خون کمک کنند.

مکانیسم افزایش سطح HDL به وسیله فعالیت بدنی مرتبط با تأثیرات چندگانه است که در ادامه  به آنها اشاره شده است:

• آنزیم لیپوپروتئین لیپاز (LPL)

فعالیت بدنی می‌تواند سطح آنزیم LPL را افزایش دهد. این آنزیم نقش مهمی در تجزیه چربی ‌های ذخیره شده در بافت چربی و عضله دارد. با افزایش فعالیت LPL، کلسترول و چربی ‌های ذخیره شده در بافت‌ها متابولیزم شده و به صورت تری‌گلیسرید ها به کبد منتقل می‌شوند که می ‌تواند منجر به افزایش سطح HDL شود.

• کاهش نسبت چربی تری‌گلیسرید به کلسترول

فعالیت بدنی می ‌تواند باعث کاهش نسبت چربی تری‌گلیسرید به کلسترول شود. نسبت بالای چربی تری‌گلیسرید به کلسترول در خون می‌تواند باعث کاهش سطح HDL شود. با انجام فعالیت بدنی، سوخت و ساز چربی تری‌گلیسرید در بدن افزایش می‌ یابد و این منجر به کاهش نسبت چربی تری‌گلیسرید به کلسترول و افزایش سطح HDL می‌شود.

به طور کلی، برای افزایش سطح HDL از فعالیت بدنی متوسط و شدید به طور منظم بهره ببرید. با این حال، قبل از شروع برنامه ورزشی خود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه مناسبی برای شما تعیین شود.

تغذیه سالم

با استناد به مطالعات W P Castelli ، تغذیه سالم و متنوع می‌تواند سطح HDL را تحت تأثیر قرار دهد. مصرف مواد غذایی پر از چربی ‌های اشباع شده و کلسترول مانند گوشت قرمز، غذاهای پرچرب و محصولات لبنی ممکن است سطح HDL را کاهش دهد. از طرفی، مصرف مواد غذایی سالم مانند میوه‌ ها، سبزیجات، ماهی، مغزها و روغن ‌های چرب ناسازگار، می ‌توانند سطح HDL را افزایش دهند.

در ادامه به برخی اصول تغذیه سالم برای افزایش سطح HDL اشاره می‌شود:

• مصرف چربی ‌های ناسازگار

مصرف چربی ‌های ناسازگار مانند چربی‌ های اشباع شده و کلسترول بالا می‌تواند سطح HDL را کاهش دهد. بهتر است از منابع چربی سالم مانند روغن ‌های گیاهی (مانند روغن زیتون و روغن کانولا)، ماهی چرب (مانند ماهی سالمون و ماهی ماکرل) و مغزها استفاده کنید.

• مصرف میوه ‌ها و سبزیجات

مصرف مناسب میوه ‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان ‌ها و فیبر می ‌تواند به افزایش سطح HDL کمک کند. میوه ‌ها و سبزیجاتی مانند پرتقال، توت فرنگی، انگور، سیب، گیاهانی مانند اسفناج و کلم و سبزیجات را به عنوان یک بخش مهم از رژیم غذایی خود به طور منظم مصرف کنید.

• مصرف مواد غذایی پر از فیبر

مصرف مواد غذایی پر از فیبر مانند حبوبات (مانند لوبیا و نخود)، غلات کامل (مانند برنج قهوه‌ای و نان کامل) و دانه‌های روغنی (مانند برنج) می ‌تواند به افزایش سطح HDL کمک کند.

• مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا-۳

مصرف مواد غذایی حاوی اسید های چرب امگا-۳ مانند ماهی چرب (مانند سالمون، ماهی ماکرل و ماهی تن)، روغن ماهی، بذر کتان و گردو می‌تواند سطح HDL را افزایش دهد.

• کاهش مصرف مواد شیرین کننده‌های قندی

مصرف زیاد مواد شیرین کننده ‌های قندی مانند قند، شکر و محصولات شیرین کننده صنعتی ممکن است سطح HDL را کاهش دهد. به جای آن، می‌توانید از جایگزین‌های طبیعی و کم‌کالری مانند استویا استفاده کنید.

مصرف سیگار و الکل

سیگار و مصرف بیش از حد الکل هر دو می‌ توانند تأثیر منفی بر سطح HDL  در آزمایش خون داشته باشند. در ادامه با مستنداتی که از تحقیقات Philip Barter، استخراج شده است به توضیح نقش سیگار و الکل در سطح HDL اشاره می‌کنیم:

• سیگار

سیگار یکی از عوامل اصلی کاهش سطح HDL است. مصرف سیگار می‌تواند به تغییرات نامطلوب در چربی خون منجر شود، از جمله کاهش سطح HDL و افزایش سطح لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) و تری‌گلیسریدها. علاوه بر این، ترک سیگار می‌تواند بهبود سطح HDL و سلامت قلبی-عروقی را در طول زمان بهبود بخشد.

• الکل

مصرف مداوم و بیش از حد الکل نیز می‌تواند سطح HDL را کاهش دهد. در حالی که مصرف مقدار متعارف الکل ممکن است برای سلامت قلبی-عروقی مفید باشد، اما مصرف بیش از حد الکل می‌ تواند تأثیر معکوسی بر سطح HDL  داشته باشد. مصرف زیاد الکل می ‌تواند به افزایش سطح تری‌گلیسریدها و کاهش سطح HDL منجر شود. در صورت مصرف الکل، بهتر است مصرف آن را به میزان متعارف و مطابق با راهنمایی‌های بهداشتی محدود کنید.

چاقی و اضافه وزن

چاقی و اضافه وزن می‌توانند تأثیر منفی بر سطح HDL (High-Density Lipoprotein) در آزمایش خون داشته باشند. چاقی و اضافه وزن معمولاً با تغییرات نامطلوب در چربی خون همراه است و ممکن است منجر به کاهش سطح HDL و افزایش سطح لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) و تری‌گلیسریدها شود. در ادامه به توضیح نقش چاقی و اضافه وزن در سطح HDL با استناد به تحقیقات T Gordon, W P Castelli ، می‌ پردازیم:

• تأثیر بر متابولیک

چاقی و اضافه وزن می‌توانند به عدم تعادل در متابولیک بدن منجر شوند و ممکن است باعث کاهش فعالیت لیپوپروتئین لیپاز (LPL) شود که نقش کلیدی در تجزیه چربی‌های ذخیره شده در بافت چربی و عضله دارد. با کاهش فعالیت LPL، چربی ‌ها به میزان کافی به کبد منتقل نمی ‌شوند و می‌تواند منجر به کاهش سطح HDL شود.

• تأثیر بر مقاومت به انسولین

چاقی و اضافه وزن ممکن است باعث افزایش مقاومت به انسولین شوند که در نتیجه میزان انسولین در بدن افزایش می ‌یابد. این وضعیت می‌تواند تولید آپولیپوپروتئین که نقش مهمی در تولید HDL دارد را کاهش دهد و در نتیجه باعث کاهش سطح HDL شود.

• تأثیر بر متابولیسم چربی

چاقی و اضافه وزن ممکن است به اختلالات در متابولیسم چربی بدن منجر شود. این مشکل ممکن است باعث کاهش ترشح و تجزیه چربی‌های غنی از HDL در کبد شود و سبب کاهش سطح HDL گردد.