شایع ترین بیماری های آلودگی هوا

آلودگی هوا به عنوان یک مشکل جدی محیطی در سراسر جهان شناخته می‌شود و بیماری های آلودگی هوا تأثیرات جبران‌ناپذیری بر سلامت انسان‌ها دارد. آلودگی هوا شامل انواع مختلف ذرات معلق و ترکیبات گازی است که به دلیل فعالیت‌های صنعتی، ترافیک جاده‌ای، احتراق سوخت‌های فسیلی و فعالیت‌های کشاورزی به محیط زیست وارد می‌شوند.

تحقیقات علمی نشان داده‌اند که هوای آلوده می تواند ریسک خطر بیماری های تنفسی، بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری های سرطان و… را افزایش دهد. در افرادی که دچار سیستم ایمنی ضغیف تری هستند آلودگی هوا می‌تواند عوارض جدی‌تری ایجاد کند. در ادامه به بیان مهم ترین بیماری های آلودگی هوا اشاره می کنیم.

بیماری‌های تنفسی

آلودگی هوا نقش مهمی در بروز و تشدید بیماری‌های تنفسی ایفا می‌کند. ذرات معلق و ترکیبات شیمیایی موجود در هوا، به خصوص در مناطق شهری با تراکم جمعیت بالا و فعالیت‌های صنعتی، می‌توانند تنفس را تحت تأثیر قرار داده و به بروز مشکلات تنفسی منجر شوند. برطبق مطالعات James Gauderman و همکاران، این آثار شامل موارد زیر می‌شوند:

• آسم و برونشیت

ذرات معلق در هوا و آلاینده‌های شیمیایی می‌توانند تحریک کننده‌های مجاری تنفسی باشند و در افراد حساس، تشدید آسم و برونشیت را ایجاد یا تشدید کنند.

برای درمان سرفه حاد در بیماری هایی از قبیل آسم و برونشیت می توانید از کپسول تیموژل باریج که ترکیبی از داروی گیاهی موثر آویشن شیرازی و آویشن است استفاده کنید.

• عفونت‌های تنفسی

آلودگی هوا می‌تواند سیستم ایمنی تنفسی را ضعیف کرده و احتمال ابتلا به عفونت‌های تنفسی را افزایش دهد.

• آنفولانزا و عفونت‌های بالایی

آلودگی هوا می‌تواند ساختار‌های تنفسی را تحت تأثیر قرار داده و در مواردی باعث افزایش ابتلا به عفونت‌های بالایی مثل آنفولانزا شود.

• کوپد

آلودگی هوا و ذرات معلق می‌توانند در افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (کوپد)، علائم این بیماری را تشدید کنند.

• عفونت‌های ریه‌ای

آلاینده‌های هوا می‌توانند منجر به تشدید عفونت‌های ریه‌ای مانند عفونت‌های ذات الریه و عفونت‌های پنومونیا شوند.

• تحریک و التهاب تنفسی

آلاینده‌های هوا ممکن است باعث تحریک و التهاب مجاری تنفسی شده و به ایجاد علائم ناخوشایندی مانند سرفه، عطسه و التهاب‌های تنفسی منجر شوند.

تحقیقات علمی موید آن می باشد که افرادی که در مناطق با آلودگی هوای بالا زندگی می‌کنند، دارای ریسک خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های تنفسی هستند.

بیماری‌های قلبی-عروقی

آلودگی هوا نقش مهمی در بیماری‌های قلبی-عروقی ایفا می‌کند. ذرات معلق و ترکیبات شیمیایی موجود در هوا، به خصوص آلاینده‌های میکروسکوپی مانند PM2.5 و ترکیبات نیتروز شیمیایی، می‌توانند به طور مستقیم و غیرمستقیم تأثیرات مخربی بر روی سیستم قلبی-عروقی داشته باشند. در ادامه موارد زیر از وبسایت پزشکی pubmed، برای درک بهتر نقش و عوارض آلودگی هوا در بیماری‌های قلبی-عروقی آورده شده است:

• افزایش فشار خون

آلاینده‌های هوا می‌توانند به افزایش فشار خون منجر شوند و در نتیجه خطر بروز بیماری‌های قلبی-عروقی مانند اینفارکتوس قلبی (سکته قلبی) و سکته مغزی را افزایش دهند.

• التهاب عروق

آلودگی هوا می‌تواند التهاب در دیواره‌های عروق ایجاد کند و فرآیند لخته شدن خون را تحریک کند که به افزایش خطر انسداد عروق و بیماری‌های قلبی-عروقی منجر می‌شود.

• اختلالات ریتم قلبی

آلاینده‌های هوا ممکن است بر ریتم قلب تأثیر گذاشته و اختلالات ریتمی مانند آریتمی‌ها را تشدید کنند.

• افزایش اختلاف‌های الکتریکی قلب

آلودگی هوا می‌تواند به افزایش اختلاف‌های الکتریکی در قلب منجر شود که باعث ایجاد آریتمی‌ها می‌شود.

• اختلالات عملکرد عروقی

آلودگی هوا می‌تواند باعث اختلال در عملکرد عروقی و تنظیم فشار خون شود.

بیماری‌های سرطان

آلودگی هوا نقش مهمی در بروز برخی از انواع بیماری‌های سرطان دارد. ذرات معلق در هوا و ترکیبات شیمیایی موجود در آن می‌توانند به عنوان عوامل خطرزا برای بروز سرطان اثر کنند. در ادامه مواردی از بیماری‌های سرطانی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با آلودگی هوا مرتبط هستند را براساس مرجع علمی ehjournal.biomedcentral بیان می کنیم:

• سرطان ریه

ذرات معلق در هوا مانند pm10 و  pm2.5 و ترکیبات شیمیایی ناشی از آلودگی هوا می‌توانند به ریه‌ها وارد شده و باعث تحریک و التهاب در ریه‌ها شوند که در نهایت ممکن است به بروز سرطان ریه منجر شود.

• سرطان پوست

برخی آلاینده‌های هوا مانند ترکیبات آلیکی و مواد سمی می‌توانند به عوامل خطرزا برای سرطان پوست تبدیل شوند.

• سرطان معده

مواد ناشی از آلاینده‌های هوا می‌توانند با مصرف غذا و آب به دستگاه گوارش وارد شده و به عوامل خطرزا برای سرطان معده تبدیل شوند.

• سرطان مثانه

ترکیبات شیمیایی موجود در آلودگی هوا می‌توانند از طریق تنفس یا مصرف آب به دستگاه ادراری وارد شده و باعث افزایش خطر سرطان مثانه شوند.

• سرطان کبد

برخی آلودگی‌های هوا می‌توانند به تحریک کبد و افزایش خطر سرطان کبد منجر شوند.

• سایر انواع سرطان

در تحقیقات علمی، آلودگی هوا به بروز سایر انواع سرطان مانند سرطان کلیه، پستان، و سرطان مغز نیز مرتبط شده است.

به دلیل اینکه برخی از انواع سرطان ها ممکن است دهه‌ها پس از در معرض قرار گرفتن آلاینده های هوا  ظاهر شوند، بهبود کیفیت هوای تنفسی به عنوان مهم ترین راهکار پیشگیری از بروز این بیماری‌ها توصیه می‌شود

عوارض آلودگی هوا بر بانوان باردار

آلودگی هوا می‌تواند تأثیرات مخربی بر روی حاملگی و سلامت مادر و جنین داشته باشد. در ادامه می‌توانید برخی از تأثیرات آلودگی هوا بر حاملگی را مشاهده کنید:

• زایمان زودرس

آلودگی هوا، به ویژه آلاینده‌های ناشی از دی‌اکسید نیتروژن (NO2) و ذرات معلق در هوا (PM2.5)، می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. این مسئله می‌تواند منجر به مشکلات جدی در جنین و نوزاد از جمله کم‌وزنی نوزادان شود.

• کمبود وزن تولد

آلودگی هوا ممکن است باعث کاهش رشد جنین و کمبود وزن تولد نوزادان شود. این موضوع می‌تواند به مشکلات سلامتی بلندمدت نوزاد منجر شود.

• افزایش خطر عفونت‌ها

آلاینده‌های هوا می‌تواند سیستم ایمنی مادر و جنین را ضعیف کند و خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی و دیگر عفونت‌ها را افزایش دهد.

• اختلالات تنفسی در نوزادان

آلودگی هوا می‌تواند به تشدید علائم تنفسی نوزادان در دوره نوزادی منجر شود و در موارد شدید‌تر، به تشکیل بیماری‌های تنفسی مانند برونشیولیت در نوزادان منجر شود.

• افزایش خطر پیش‌اکلامپسی

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که آلاینده‌های هوا ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به پیش‌اکلامپسی (یک اختلال کارکردی در دوره بارداری) شود.

• تأثیرات بلندمدت بر جنین

آلودگی هوا در دوران بارداری ممکن است به طور بلندمدت تأثیرات منفی بر سلامت جنین و حتی سلامت بعد از تولد داشته باشد.

به طور کلی، حفظ کیفیت هوای تنفسی در دوره بارداری بسیار مهم است و توصیه می‌شود که زنان باردار از در معرض قرار گرفتن آلاینده‌های هوا جلوگیری کنند و اقداماتی را انجام دهند تا اثرات مخرب آلودگی هوا بر سلامت خود و جنین خود را کاهش دهند.

تأثیرات آلودگی هوا بر سایر اعضای بدن

آلودگی هوا تأثیرات منفی قابل توجهی بر سایر اعضا و سیستم‌های بدن انسان دارد. در اینجا به برخی از اثرات این آلودگی بر سایر اعضای بدن براساس ahajournals، اشاره می‌کنم:

• سیستم عصبی

آلودگی هوا می‌تواند تأثیرات زیان‌باری بر سیستم عصبی داشته باشد. انواع مختلف آلودگی هوا مانند ذرات معلق ریز و گازهای سمی می‌توانند به خوشه‌های عصبی و نورون‌ها آسیب وارد کنند که ممکن است منجر به مشکلات مانند میگرن، اختلالات شناختی، کاهش تمرکز و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر شوند.

• سیستم گوارشی

آلودگی هوا ممکن است تأثیرات مخربی بر سیستم گوارشی داشته باشد. تحریک از طریق تنفس آلاینده‌ها می‌تواند به ترشحات عصبی در فعالیت گوارشی شود که ممکن است منجر به مشکلاتی مانند اسهال یا تشنج‌های گوارشی و مسمومیت شود.

• کبد و کلیه‌ها

آلودگی هوا می‌تواند تأثیرات مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت کبد و کلیه‌ها داشته باشد. آلاینده‌ها ممکن است به خون جذب شده و به کبد و کلیه‌ها منتقل شوند که می‌تواند به مشکلاتی نظیر التهاب کبد یا کم شدن کارایی کلیه منجر شود.

• سیستم ایمنی

آلودگی هوا می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن نیز تأثیر بگذارد. اثرات زیان‌بار آلاینده‌های هوا می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را ضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف را افزایش دهند.

این تأثیرات تنها چند نمونه از اثرات آلودگی هوا بر سایر اعضا و سیستم‌های بدن هستند. لازم به ذکر است که مطالعات علمی بیشتر در این زمینه به‌منظور تجزیه و تحلیل دقیق‌تر تأثیرات آلودگی هوا بر اعضا و سیستم‌های مختلف بدن انجام می‌شود.

تدابیر پیشگیری و مدیریت

تأثیرات منفی آلودگی هوا بر سلامت انسان‌ها نشانگر ضرورت تدابیر پیشگیری و مدیریت این مشکل است. از جمله تدابیر مهم می‌توان به کاهش آلودگی هوا در مناطق شهری و صنعتی، افزایش توجه به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و ترویج حمل و نقل عمومی اشاره کرد.

 

منابع:

1. Gauderman et al. (2004). “Association of Improved Air Quality with Lung Development in Children.” New England Journal of Medicine, 351(11), 1057-1067.
2. ۲Brook et al. (2010). “Particulate Matter Air Pollution and Cardiovascular Disease.” Circulation, 121(21), 2331-2378.
3. Raaschou-Nielsen et al. (2013). “Air pollution from traffic and cancer incidence: a Danish cohort study.” Environmental Health, 12(1), 67.
4.  Stieb et al. (2012). “Associations between Indoor and Outdoor Air Pollution and Preterm Birth in Toronto, Canada.” Environmental Health Perspectives, 120(5), 713-720.
5. Brook, R. D., Rajagopalan, S., & Pope, C. A. (2010). Particulate matter air pollution and cardiovascular disease: An update to the scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 121(21), 2331-2378.