مزاج صفراوی یکی از چهار نوع مزاج طب سنتی ایرانی است. هر غذایی که می‌خوریم پس از هضم در بدن به چهار خلط سودا، بلغم، صفرا و دم تبدیل می‌شود. صفرا سبک‌ترین بخش خون است و بنابراین مثل کف روی خون قرار می‌گیرد. گفته می‌شود، خلط صفرا معادل آتش است؛ یعنی طبع آن گرم و خشک و رنگ آن زرد است و مزه‌ای تلخ دارد. صفرا در کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. نقش اصلی صفرا در بدن ایجاد حرکت و حرارت در بدن است. این خلط تیز و سوزانندهاست به طوری‌که به خون لطافت می‌بخشد و مسیر را برای خلط‌های دیگر باز می‌کند. سازوکار صفرا بدین گونه است که به جریان خون در رگ‌های تنگ و باریک کمک می‌کند و هضم غذا را آسان‌تر می‌سازد.
صفرا جلوی افزایش میزان تری‌گلیسرید و کلسترول خون را می‌گیرد. در ضمن صفرا باعث کاهش فشار خون می‌شود.
مزاج صفراوی به افرادی گفتهمی‌شود که در تابستان احساس گرمای زیاد می‌کنند و در زمستان احساس سرما نمی‌کنند. این افراد با خوردن غذاهایی با طبع گرم حالشان مغلب می‌شود. این افراد طبیعی گرم و خشک دارند، چرا که خلط صفرا در بدنشان زیادتر دگیر افراد است.
ویژگی‌های افراد دارای مزاج صفراوی
لاغر اندام بودن، داشتن بدن گرم، پوست خشک و زبر، پرکار و فعال بودن، تمایل به سردی‌ها و ترشی‌ها، دارای رفتار تند و واکنش سریع، کم‌خواب، دارای تحمل گرسنگی، تمایل به هوای خشک، زردی پوست و زبان و چشم، تند بودن ضربان قلب و نبض، حس برتری‌جویی و تسلط مشخصات فرد صفراوی است.
پوست فرد دارای مزاج صفراوی زردگون یا گندم‌گون روشن، خشک به ویژه در صورت و دست‌ها، گاهی سرد و گاهی خیلی گرم با منافذی درشت و یا ریز است.
افراد صفراوی مزاج بدن کم‌مویی داشته و معمولا در جلوی سر دچار ریزش مو می‌شوند. همچنین موهایی کلفت، با فر درشت و به رنگ خرمایی یا مشکی دارند.
هرگاه بر اثر مصرف مواد غذایی گرم و خشک و صفرازا این خلط بیش از نیاز بدن تولید شود؛ یا اینکه یک شخص صفراوی که طبع خودش گرم و خشک است تعدیل مزاج ننماید، این خلط غلبه می‌کند و می‌گویم خلط صفرا در بدن شخص غلبه کرده است.
علائم بیشتر شدن صفرا در بدن
وقتی در فردی خلط صفرا بیشتر می‌شود، زبانش زرد رنگ می‌شود و حس گرما بیشتری می‌کند. البته به علاوه ممکن است این علائم هم تجربه کند:
- زردی رنگ چشم، زبان و پوست (زردی و یرقان)
- خشکی دهان و بینی
- عطش زیاد
- داغ شدن بدن
- جوش و آکنه در سر و صورت
- خشکی پوست و اگزما
- سوزش معده
- احساس تهوع و استفراغ صفراوی (زردآب بالا آوردن)
- کاهش اشتها به غذا
- احساس گزگز و سوزن سوزن شدن بدن
- نبض سریع
- عصبانی شدن سریع و فروکش کردن آن به سرعت
- خشکی مفاصل
- کم خوابی یا بی خوابی
تشنگی و سوزش جگر، تلخی دهان، سردرد و درد شقیقه (جلوی سر)، ترک خوردن پوست دست و پا، خواب جنگ و ستیز و آتش و اشیاء زرد دیدن، شوره سر، بی‌اشتهایی، تندخویی، بهانه‌جویی، زردی مدفوع، خارش بدن، استفراغ سبز و زرد و حالت تهوع از نشانه‌های غالب صفرای غیرطبیعی است.
توصیه به افراد دارای مزاج صفراوی
افراد دارای مزاج صفراوی از مصرف غذاهای مضر و غذاهای طبع گرم و خشک پرهیز کنید و همچنین از غذاهایی مثل چای، قهوه، نسکافه، ماست، تخم مرغ، غذاهای پخته شده در زود پز، غذاهای سرخ کردنی، سس، رب، غذاهای پر حجم، آش رشته، ماکارونی، روغن زیاد، ادویه جات تند، آب یخ، نوشابه، شیرینی جات قنادی خوداری شود.
بخصوص غذاهای پرچرب و ادویه جات و میوه های مختلف در یک نوبت، مصرف غذاهای طبع سرد و تر مثل آب آلبالو و آب زرشک و آب غوره که در صورت کمی شور بودن بهتر و سریعتر اثر می کند.
اگر مزاج صفراوی دارید، در ابتدای بیماری با مصرف چند قاشق چایخوری سرکه انگور طبیعی بصورت مزمزه کردن علایم بیماری از بین می‌رود.
ممنون از شما خیلی مفید بود. متشکرم
سپاس از همراهی تون