عفونت کلیه چیست و راه‌های درمان آن

عفونت کلیه یا پیلونفریت (pyelonephritis) یکی از بیماری‌های باکتریایی دستگاه ادراری بدن است. در این بیماری ممکن است یک یا هر دو کلیه درگیر نوعی باکتری یا ویروس شوند. عفونت کلیه اغلب دردناک است و در  صورت درمان نشدن ممکن است مشکلات زیادی برای سلامتی عمومی بدن ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم عفونت کلیه را بررسی کنیم.

علائم عفونت کلیه

علائم عفونت کلیه معمولاً دو روز پس از عفونت ظاهر می‌شود. با توجه به سن هر فرد ممکن است علائم عفونت کلیه متفاوت باشد. اما علائم رایج عبارتند از:

• درد در شکم، پشت، کشاله ران یا پهلو
• حالت تهوع یا استفراغ
• تکرر ادرار یا احساس ادرار
• سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
• چرک یا خون در ادرار
• ادرار بدبو یا کدر
• لرز
• تب

کودکان زیر ۲ سال مبتلا به عفونت کلیه ممکن است فقط تب بالا داشته باشند. در افراد بالای ۶۵ سال هم احتمالا فقط به صورت مشکلاتی مانند آشفتگی ذهنی و گفتار بروز کند.

نکته مهم اینکه اگر عفونت به موقع درمان نشود، علائم ممکن است بدتر شود و منجر به سپسیس شود. این می تواند تهدید کننده زندگی باشد. علائم سپسیس عبارتند از:

• تب
• لرز
• تنفس سریع و ضربان قلب
• راش پوستی (ضایعه پوستی)
• گیجی

 

دلیل

پیش از اینکه به دلایل ابتلا به عفونت کلیه بپردازیم، البته بررسی کنیم اساسا نقش کلیه در بدن چیست. انسان‌ها دو کلیه به اندازه یک مشت دست در بالای شکم در طرفین راست و چپ خود دارند. کلیه‌ها مواد زائد را از خون و ادرار فیلتر می کنند. همچنین این دو عضو اساسی آب و الکترولیت‌های موجود در خون را تنظیم می‌کنند. عملکرد کلیه برای سلامتی بسیار ضروری است.

بیشتر عفونت‌های کلیه توسط باکتری‌ها یا ویروس‌هایی ایجاد می‌شوند که از مجاری ادراری وارد کلیه‌ها می‌شوند. یکی از علل شایع باکتری اشرشیاکلی (E. coli) است. این باکتری در روده بدن انسان یافت می‌شوند و می‌توانند از طریق مجرای ادرار وارد مجرای ادرار شوند. مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار را از بدن شما خارج می‌کند. باکتری‌ها تکثیر می‌شوند و از آنجا به مثانه و کلیه‌ها سرایت می‌کنند.

اما علاوه بر باکتری اشرشیاکلی، عوامل دیگری هم ممکن است باعث عفونت در کلیه‌ها شوند. از جمله این دلایل عبارتند از:

• باکتری‌های ناشی از عفونت در جای دیگری از بدن، مانند عفونت در یک مفصل مصنوعی، که از طریق جریان خون به کلیه‌ها می‌رسند و آن را درگیر می‌کند.
• جراحی مثانه یا کلیه
• چیزی که جریان ادرار را مسدود می‌کند، مانند سنگ کلیه یا تومور در دستگاه ادراری، بزرگ شدن پروستات در مردان، یا مشکل در شکل دستگاه ادراری

عوامل خطر کدامند؟

هر کسی ممکن است به عفونت کلیه مبتلا شود، اما در اینجا عواملی وجود دارد که احتمال آن را بیشتر می‌کنند:

• عفونت‌های دستگاه ادراری: حدود یک سی‌اُمین عفونت ادراری منجر به عفونت کلیه می شود.
• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر عفونت کلیه هستند، زیرا مجرای ادرار کوتاهتر از مردان است. این باعث می‌شود که باکتری‌ها راحت‌تر به دستگاه ادراری برسند. همچنین مجرای ادرار در زنان به واژن و مقعد نزدیک‌تر است که به باکتری‌ها اجازه می‌دهد راحت‌تر به مجاری ادراری پخش شوند.
• بارداری: دستگاه ادراری در بارداری جابجا می‌شود و همین امر ممکن است منجر به وارد شدن باکتری‌ها به کلیه شود.
• سیستم ایمنی ضعیف شده: افراد مبتلا به دیابت، اچ‌آی‌وی یا ایدز و کسانی که داروهایی مصرف می‌کنند که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، احتمال بیشتری دارد به عفونت کلیه مبتلا شوند.
• آسیب به نخاع یا آسیب عصبی به مثانه: آسیب به نخاع و همینطور آسیب عصبی به مثانه می‌تواند منجر عفونت دستگاه ادراری و در نتیجه کلیه‌ها شود.
• مشکلات تخلیه کامل مثانه: تخلیه کامل مثابه یا احتباس ادراری می‌تواند منجر به عفونت مثانه شود.
• مشکل در شکل مجرای ادرار
• معاینه مثانه: معاینه مثانه با ابزاری به نام سیستوسکوپ یکی دیگر از عوامل خطرزا شود.

ویزیت پزشک

اگر ادرار خونی دارید یا مشکوک به عفونت کلیه هستید، توصیه می‌کنیم حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر عفونت ادراری دارید و علائم شما با دارو بهبود نمی‌یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص

برای تشخیص، پزشک سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و علائم خواهد پرسید و کلیه‌ها را بررسی خواهد کرد. برخی از آزمایشاتی که پزشک ممکن است استفاده کند عبارتند از:

معاینه رکتوم برای مردان این ممکن است برای بررسی اینکه آیا پروستات بزرگ شده و گردن مثانه را مسدود کرده است یا خیر انجام شود.

آزمایش ادرار. نمونه ادرار زیر میکروسکوپ از نظر باکتری و همچنین گلبول های سفید خون که بدن شما برای مبارزه با عفونت تولید می‌کند، بررسی می‌شود.

کشت ادرار یک نمونه ادرار در آزمایشگاه کشت داده می‌شود تا باکتری‌های خاصی که رشد می‌کنند مشخص شود.

سی تی اسکن، ام آر آی یا سونوگرافی.

درمان

درمان به شدت عفونت کلیه بستگی دارد. اگر عفونت خفیف باشد، کپسول و قرص‌های آنتی بیوتیک‌های گام اول درمان است.  پزشک قرص‌های آنتی بیوتیک تجویز می‌کند تا در خانه مصرف شوند. نوع آنتی‌بیوتیک ممکن است پس از جواب آزمایش و تشخیص دقیق نوع باکتری عوض شوند.

معمولاً باید دو تا چند هفته مصرف آنتی بیوتیک ادامه یابد. پزشک ممکن است پس از درمان برای اطمینان از برطرف شدن عفونت و عدم بازگشت عفونت، کشت ادرار بعدی را تجویز کند. در صورت لزوم، ممکن است دوره دیگری از آنتی بیوتیک تجویز شود.

برای یک عفونت جدی‌تر، پزشک دستور به بررسی‌شدن می‌دهد تا آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی و مایعات داخل وریدی دریافت شود.

گاهی اوقات ممکن است جراحی برای اصلاح انسداد یا شکل مشکل‌ساز در دستگاه ادراری ضروری باشد.