عفونت سینوسی یا سینوزیت به التهاب فضایی اطراف بینی و چشم‌ها و به ویژه سینوس‌های پارانازال (paranasal) گفته می‌شود. زمانی‌که تخلیه سینوس‌های مسدود می‌شود، سینوس‌ها با مخاط پر می‌شوند و دقیقا همین مخاط‌های پُرشده باعث احساس درد و فشار در فرد می‌شود. عفونت‌ حاد سینوسی اغلب با التهاب ناشی از آلرژی یا عفونت ویروسی (مانند سرماخوردگی) شروع می‌شود و گاهی اوقات به عفونت باکتریایی تبدیل می شود.

در مورد اینکه چه چیزی باعث عفونت می‌شود نکاتی قابل توجه است. اول اینکه عفونت مدام و به اصطلاح حاد سینوسی اغلب با عفونت‌های مزمن سینوسی همراه می‌شود. یعنی فرد ممکن است به صورت طولانی مدت و در تمام طول سال مشکلات سینوسی داشته باشد، ولی در مقاطعی دردها و فشارهای شدید و مزمن حس کند.

و نکته بعدی اینکه عفونت سینوسی می‌تواند ریشه در مشکلات ساختاری و آناتومی سینوس داشته باشد.

و اینکه عفونت‌های قارچی سینوسی خیلی بین افراد شایع نیست، اما  به هر حال می‌تواند به طور خاص در بین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند تأثیر بگذارند.

سینوس‌ چیست؟

سینوس‌ها حفر‌ه‌ها و فضاهای هوایی هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند و در نزدیکی چشم‌ها، بینی، گونه‌ها و پیشانی قرار دارند. انواع سینوس‌ها شامل سینوس‌های فرونتال، ماگزیلاری، اسفنوئید و اتموئید می‌شوند.

سینوس‌ها با غشاهای مخاطی پوشانده شده‌اند که به طور معمول مخاط تولید می‌کنند. کاربرد و وظیفه مخاط به دام انداختن میکروب‌ها و عوامل خارجی است. مخاط‌ها به طور مداوم از راه بینی و… تخلیه می‌شوند تا حفرها و فضاها بدون هرگونه عامل بیماری‌زا و میکروبی باشد. اما مشکل زمانی پیش می‌آید که محل‌ تخلیه سینوس‌ها مسدود می‌شوند و مخاط‌ها در فضای سینوسی گیر می‌کنند. وقتی مخاط‌ها انباشه می‌شوند میکروب‌ها و باکتری‌ها در مخاط انباشه می‌شوند و ضخیم‌تر می‌شود. رنگ مخاط هم از شفاف به زرد و سبز تغییر می‌کند. در این صورت گفته می‌شود، فرد به عفونت سینوسی یا سینوزیت مبتلا شده است.

علائم عفونت سینوسی

عفونت‌ سینوسی را می‌توان بر اساس مدت زمانی که عفونت ادامه دارد به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. در سینوزیت حاد (acute sinusitis)، علائم برای کمتر از چهار هفته احساس می‌شود. در سینوزیت تحت حاد (Subacute sinusitis) یا سینوزیت نیمه‌حاد علائم برای بیش از چهار هفته اما کمتر از ۱۲ هفته احساس می‌شود.

علائم اغلب همراه با سینوزیت حاد و سینوزیت تحت حاد عبارتند از:

• درد صورت و فشار روی سینوس
• گرفتگی بینی
• ترشحات رنگی بینی
• کاهش حس بویایی و چشایی
• تب
• سردرد
• بوی بد دهان و طعم بد
• خستگی
• سرفه
• درد دندان
• فشار و درد گوش

عفونت سینوس ویروسی بدون درمان بهبود می‌یابد.

عفونت قارچی تهاجمی حاد نوع نادری از عفونت سینوسی است که در بین افرادی که سیستم ایمنی بدن‌شان به شدت سرکوب شده است، بروز می‌یابد. علائم عفونت قارچی عبارتند از : تب، سرفه، خونریزی بینی و سردرد.

 عفونت‌ سینوسی قاچری گاهی چشم را با علائم تورم یا تغییرات بینایی درگیر می‌کنند و ممکن است حتی بر مغز تأثیر بگذارند.

سینوزیت مزمن

علائم سینوزیت مزمن عبارتند از:

• گرفتگی بینی
•  آبریزش بینی همراه با مخاط
• درد یا فشار روی ناحیه صورت
• کاهش حس بویایی و چشایی
• سرفه مزمن (در کودکان)

اگر سینوزیت مزمن به دلیل سینوزیت قارچی غیرتهاجمی (توپ قارچی) باشد، تنها علائم کمی ایجاد می‌کند که ممکن است فقط شامل احساس فشار سینوسی و مقداری ترشح باشد. سینوزیت قارچی تهاجمی مزمن بیشتر افرادی را تحت تاثیر قرار می دهد که نقص ایمنی دارند. این بیماری علائم معمول سینوزیت مزمن را برای مدت طولانی ایجاد می‌کند، اما می‌تواند باعث علائم جدی کاهش بینایی و ناتوانی در حرکت چشم با پیشرفت عفونت شود.

تشخیص عفونت سینوسی

عفونت سینوسی بر اساس علائم شما و معاینه حضوری توسط پزشک تشخیص داده می‌شود.  معمولاً برای تشخیص عفونت حاد یا تحت حاد بدون عارضه سینوس نیازی به آزمایش دیگری نیست. در صورت مشکوک بودن به آلرژی، ممکن است برای آزمایش آلرژی معرفی شوید. اگر سینوزیت مکرر یا مزمن دارید، پزشک ممکن است تصویربرداری سی‌تی‌اسکن برای تشخیص دقیق‌تر را توصیه کند.

درمان

درمان عفونت سینوسی به علت آن بستگی دارد. عفونت سینوس ویروسی حاد و تحت حاد معمولی ظرف ۱۰ روز یا کمتر برطرف می‌شود. در این صورت فقط درمان علائم توصیه می‌شود. اسپری بینی سالین یا برای بزرگسالان، شستشوی با نمک بینی، می‌تواند به حذف مخاط از مجاری بینی و سینوس‌ها کمک کند. این درمان‌ همچنین می‌تواند برای بزرگسالان مبتلا به سینوزیت عودکننده یا مزمن مفید باشد.

درمان اولیه برای عفونت های سینوس باکتریایی یک دوره ۱۰ تا ۱۴ روزه آنتی بیوتیک (معمولا آموکسی سیلین یا آموکسی سیلین-کلاوولانات) است.

درمان عفونت سینوسی مزمن

درمان عفونت مزمن سینوسی اغلب شامل اسپری استروئیدی بینی می شود. در موارد التهاب شدید، استفاده از استروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون به مدت سه تا ۱۰ روز اغلب توصیه می‌شود.

سایر داروهای مفید شامل داروهای ضد احتقان موضعی یا خوراکی است. بسته به وجود عفونت باکتریایی ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود یا نه. در این صورت، درمان ممکن است برای چهار تا شش هفته ادامه یابد.

درمان عمل جراحی

اگر عفونت های مکرر سینوسی ناشی از مشکلات ساختاری و آناتومی یا پولیپ بینی باشد، برخی از افراد نیاز به جراحی دارند.   جراحی آندوسکوپی ممکن است برای عفونت‌های قارچی سینوسی نیز مورد نیاز باشد.