سیروز کبدی (liver cirrhosis) به مرحلمه پایانی بیماری کبدی گفته می‌شود که در اثر برخی از بیماری‌ها و عارضه‌های کبدی، مانند هپاتیت یا اعتیاد به نوشیدن الکل ایجاد می‌شود. کبد یکی از حیاتی‌ترین و در عین حال هوشمندترین اندام‌های بدن است. هر بار کبد در اثر بیماری، مصرف مفرط الکل یا هر عامل دیگری آسیب می‌بیند، به طور طبیعی سعی می‌کند خود را ترمیم کند. در این فرآیند ممکن است جاهای زخم و خراش‌های روی کبد ایجا شود. با پیشرفت بیماری بافت‌های درگیر جای زخم و خراش بیشتر و بیشتر می‌شود، به طور که عمکلرد کبد مختل می‌شود و نمی‌تواند به راحتی خود را درمان کند. در این صورت گفته می‌شود، فرد به سیروز کبدی مبتلا شده. سیروز پیشرفته تهدیدکننده زندگی و مرگبار است. آسیب کبدی ناشی از سیروز به طور کلی قابل درمان و التیام نیست. اما اگر به موقع تشخیص داده شود، می‌توان روند آن را محدود و حتی گاهی معکوس کرد.
در این مقاله می‌خوانید
نشانه‌های سیروز کبدی
سیروز کبدی اغلب هیچ علامت یا علامتی ندارد تا زمانی که آسیب کبدی گسترده باشد. هنگامی که علائم و نشانه‌ها ظاهر می‌شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- خستگی
- خونریزی مکرر و کبودی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- تورم در پا
- کاهش وزن
- خارش پوست
- تغییر رنگ پوست و چشم به رنگ زرد و یرقان
- تجمع مایع در شکم
- تشکیل عروق خونی عنکبوتی مانند روی پوست
- قرمزی در کف دست
- برای زنان، غیبت یا از دست دادن دوره های غیر مرتبط با یائسگی
- برای مردان، از دست دادن میل جنسی، بزرگ شدن سینه (ژنیکوماستی) یا آتروفی بیضه
- گیجی، خواب آلودگی و تکلم (آنسفالوپاتی کبدی)
ریشه‌های سیروز کبدی
طیف گسترده ای از بیماری‌ها و عارضه می‌توانند به کبد آسیب برساند و منجر به سیروز شود. برخی از این علل عبارتند از:
- سوء مصرف مزمن الکل
- هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت B، C و D)
- تجمع چربی در کبد (بیماری کبد چرب غیر الکلی)
- تجمع آهن در بدن (هموکروماتوز)
- فیبروز سیستیک
- مس انباشته شده در کبد (بیماری ویلسون)
- مجاری صفراوی ضعیف (آترزی صفراوی)
- کمبود آلفا ۱ آنتی تریپسین
- اختلالات ارثی متابولیسم قند (گالاکتوزمی یا بیماری ذخیره گلیکوژن)
- اختلال گوارشی ژنتیکی (سندرم آلاژیل)
- بیماری کبد ناشی از سیستم ایمنی بدن شما (هپاتیت خود ایمنی)
- تخریب مجاری صفراوی (سیروز صفراوی اولیه)
- سخت شدن و زخم شدن مجاری صفراوی (کلانژیت اسکلروزان اولیه
- عفونت، مانند سیفلیس یا بروسلوز
- داروها، از جمله متوترکسات یا ایزونیازید
عوامل خطرزا و تشدیدکننده
نوشیدن بیش از حد الکل : مصرف بیش از حد الکل یک عامل خطر برای سیروز است.
اضافه وزن : چاقی خطر ابتلا به همان بیماری‌هایی را افزایش می‌دهد که ممکن است منجر به سیروز شود، مانند بیماری کبد چرب غیر الکلی و استئاتوهپاتیت غیر الکلی.
هپاتیت ویروسی : همه افراد مبتلا به هپاتیت مزمن به سیروز مبتلا نمی شوند، البته این بیماری یکی از علل اصلی بیماری کبدی و آسیب‌رسان به کبد در جهان است.
پیشگیری
با انجام مراحل زیر برای مراقبت از کبد خود خطر سیروز را کاهش دهید:
اگر سیروز دارید الکل ننوشید : اگر بیماری کبدی دارید، باید از مصرف الکل خودداری کنید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید : یک رژیم غذایی گیاهی را انتخاب کنید که پر از میوه و سبزیجات باشد. غلات کامل و منابع پروتئین بدون چربی را انتخاب کنید. میزان مصرف غذاهای چرب و سرخ شده را کاهش دهید.
تناسب وزن داشته باشید : مقدار بیش از حد چربی بدن می‌تواند به کبد شما آسیب برساند. اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید، در مورد برنامه کاهش وزن با پزشک خود صحبت کنید.
خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید : استفاده از سوزن‌های مشترک و داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده می‌تواند خطر ابتلا به هپاتیت B و C را افزایش دهد. با پزشک خود در مورد واکسیناسیون هپاتیت مشورت کنید.
