دل پیچه دردی است که بیشتر افراد حداقل یکبار در سال به آن مبتلا می شوند. درد دل پیچه معمولا بصورت درد در حد فاصل قفسه سینه تا کشاله ران امتداد پیدا می کند و بسیاری دل پیچه را با درد معده یا شکم می شناسند.
در این مقاله می‌خوانید
دل پیچه چیست؟
عموم افراد درد دل پیچه را با حالت تهوع بخاطر دارند. احساس می کنید شکم شما گره خورده است و حتی نمی خواهید حرکت کنید. اما چه چیزی باعث دل پیچه می شود؟ تقریباً همه افراد با این درد آشنا بوده و تجربه آن را دارند.
بر طیق مطالعات پایگاه mountsinai، اغلب اوقات، دل پیچه مشکل جدی پزشکی علت آن نیست، و شدت درد همیشه نشان دهنده جدی بودن مشکل ایجاد کننده درد نیست. اگر به دلیل گاستروانتریت ویروسی که بیشتر به عنوان ویروس معده شناخته می شود، گرفتگی معده دارید، ممکن است درد بسیار بدی را احساس کنید.
همچنین برخی بیماری ها، مانند سرطان روده بزرگ یا یک مورد خیلی زودهنگام آپاندیسیت، ممکن است فقط باعث درد خفیف یا بدون درد شود. نکته مهمی که در مورد دل پیچه باید بدانید زمانی است که به مراقبت های پزشکی فوری نیاز دارید. علل کمتر جدی دل پیچه عبارتند از یبوست، سندرم روده تحریک پذیر، آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز، مسمومیت غذایی و ویروس معده. سایر علل جدی تر شامل آپاندیسیت، آنوریسم آئورت شکمی، انسداد روده، سرطان و رفلاکس معده به مری است.
گاهی اوقات، ممکن است به دلیل مشکلی که در شکم نیست، دل پیچه داشته باشید، مانند حمله قلبی، دردهای قاعدگی یا ذات الریه. بنابراین، برای دل پیچه چه می کنید؟ اگر درد خفیف شکم دارید، چند نکته مفید وجود دارد. سعی کنید آب بنوشید. در چند ساعت اول از خوردن غذای جامد خودداری کنید. اگر استفراغ کرده اید، ۶ ساعت صبر کنید و سپس مقادیر کمی از غذاهای ملایم و سبک مانند برنج یا پوره سیب بخورید.
اگر درد شما در ناحیه شکم زیاد است و بعد از خوردن غذا احساس درد می کنید، شربت های معده که خاصیت پایین آورندگی اسید معده را دارند به بهبود شما کمک می کنند، به خصوص اگر احساس سوزش سر دل یا سوء هاضمه دارید.
اگر دل پیچه دارید و تحت درمان سرطان هستید، نمی توانید مدفوع دفع کنید، خون استفراغ می کنید یا درد قفسه سینه، گردن یا شانه دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر دل پیچه ای دارید که ۱ هفته یا بیشتر طول می کشد، اگر درد در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود نمی یابد، اگر نفخ بیش از ۲ روز طول می کشد یا اگر بیش از ۵ روز اسهال دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
در نظر داشته باشید:
- بیشتر افراد گاهی در ناحیه شکم درد دارند. این درد شکم بیشتر اوقات جدی نیست.
- شدت درد شما همیشه نشان دهنده جدی بودن وضعیت ایجاد کننده درد نیست.
- اگر به دلیل گاستروانتریت ویروسی دچار گرفتگی معده شده باشید، ممکن است درد بسیار بدی در ناحیه شکم داشته باشید.
- شرایط کشنده، مانند سرطان روده بزرگ یا آپاندیسیت اولیه، ممکن است فقط باعث درد خفیف یا بدون درد شود.
در بیانی دیگر براساس تحقیقات nhsinform، برای توصیف درد در شکم، این درد به انواع زیر دسته بندی می شوند:
انواع درد دل پیچه
- درد عمومی شکم
به این معنی که شما آن را در بیش از نیمی از شکم خود احساس می کنید. این نوع درد بیشتر برای ویروس معده، سوء هاضمه یا باد معده است. اگر درد شدیدتر شود، ممکن است ناشی از انسداد روده باشد.
- درد موضعی شکم
این دردی است که فقط در یک ناحیه از شکم دیده می شود. بیشتر احتمال دارد که نشانه ای از مشکل در اندامی مانند آپاندیس، کیسه صفرا یا معده باشد.
- درد شبیه گرفتگی
این نوع درد در بیشتر مواقع جدی نیست. احتمالاً به دلیل باد معده و نفخ است و اغلب با اسهال همراه است. علائم نگران‌کننده‌تر شامل دردی است که بیشتر اتفاق می‌افتد، بیش از ۲۴ ساعت طول می‌کشد یا همراه با تب رخ می‌دهد.
- درد کولیکی
این نوع درد به صورت موجی ایجاد می شود. اغلب به طور ناگهانی شروع و به پایان می رسد و اغلب شدید است. سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا از علل شایع این نوع دل پیچه هستند.
علل دل پیچه
بسیاری از شرایط مختلف می توانند باعث دل پیچه شوند. نکته کلیدی این است که بدانید چه زمانی باید فورا مراقبت های پزشکی دریافت کنید. در بیشتر مواقع می توانید با رعایت مواردی، درد دل پیچه را کاهش دهید. از جمله علل شایع برای دل پیچه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- آلرژی یا عدم تحمل غذایی (مانند عدم تحمل لاکتوز)
- مسمومیت غذایی
- آنفلوآنزای معده
علت های شایع درد دل پیچه عبارتند از :
- آپاندیسیت
تورم آپاندیس به این معنی است که آپاندیس باید برداشته شود
- خونریزی یا زخم معده سوراخ شده
- کوله سیستیت حاد
التهاب کیسه صفرا، که ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشد
- سنگ کلیه
سنگ های کوچک ممکن است با ادرار دفع شوند، اما سنگ های بزرگتر ممکن است حالب را مسدود کنند و نیاز به سنگ شکن کلیه باشد.
- دیورتیکولیت
التهاب کیسه های کوچک در روده که گاهی نیاز به درمان با آنتی بیوتیک در بیمارستان دارد.
- حاملگی خارج رحمی
زمانی که تخمک بارور شده در خارج از رحم رشد می کند. بارداری خارج از رحم در صورت عدم درمان می تواند بسیار جدی باشد.
- گاستروانتریت
درد ناگهانی و شدید در شکم شما نیز گاهی می تواند ناشی از عفونت معده و روده باشد. همچنین ممکن است به دلیل کشیده شدن عضله در شکم یا آسیب دیدگی ایجاد شود.
همچنین درد دل پیچه می تواند مربوط به دلایل دیگری باشد. سایر علل دل پیچه عبارتند از:
- آنوریسم آئورت شکمی (برآمدگی و ضعیف شدن شریان اصلی بدن)
- انسداد یا انسداد روده
- سرطان معده، روده بزرگ (روده بزرگ) و سایر اندام ها
- التهاب کیسه صفرا با یا بدون سنگ کیسه صفرا
- کاهش خون رسانی به روده ها (روده ایسکمیک)
- دیورتیکولیت (التهاب و عفونت روده بزرگ)
- اندومتریوز
- سوزش سر دل، سوء هاضمه یا رفلاکس معده به مری (GERD)
- بیماری التهابی روده (بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو)
- فشار عضلانی
- پانکراتیت (تورم یا عفونت پانکراس)
- بیماری التهابی لگن (PID)
- کیست تخمدان پاره شده
- دردهای شدید قاعدگی
- حاملگی لوله ای (خارج از رحم).
- زخم ها
- عفونت های دستگاه ادراری (UTI)
علل احتمالی دل پیچه در بزرگسالان
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS) – درد اغلب زمانی که فرد به دستشویی می رود تسکین می یابد.
- بیماری التهابی روده (IBD) – برای مثال بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و اندومتریوز
- عفونت دستگاه ادراری (UTI) که مدام عود می کند – معمولاً هنگام ادرار کردن فرد احساس سوزش خواهد داشت
- یبوست
- درد پریود – گرفتگی عضلات دردناک در زنان که با چرخه قاعدگی مرتبط است
- زخم معده
- سوزش سر دل و رفلاکس اسید
- گاستریت (التهاب مخاط معده)
علل احتمالی دل پیچه در کودکان
- یبوست
- عفونت ادراری که مدام عود می کند
- سوزش سر دل و رفلاکس اسید
- میگرن شکمی – دوره های مکرر دل پیچه بدون علت قابل شناسایی
درمان خانگی دل پیچه
برای کاهش درد خفیف شکم می توانید مراحل مراقبت خانگی زیر را در نظر داشته باشید:
- آب بنوشید. ممکن است نوشیدنی های ورزشی را در مقادیر کم مصرف کنید. افراد مبتلا به دیابت باید قند خون خود را مرتباً چک کنند و در صورت نیاز داروهای خود را تنظیم کنند.
- در چند ساعت اول از مصرف غذای جامد خودداری کنید.
- اگر استفراغ کرده اید، ۶ ساعت صبر کنید و سپس مقدار کمی از غذاهای ملایم مانند برنج یا پوره سیب بخورید. از مصرف محصولات لبنی اجتناب کنید.
- اگر درد در شکم شما زیاد است و بعد از خوردن غذا رخ می دهد، به خصوص اگر احساس سوزش سر دل یا سوء هاضمه دارید، از داروهای خنثی کننده اسید معده استفاده کنید. از خوردن مرکبات، غذاهای پرچرب، غذاهای سرخ شده یا چرب، محصولات گوجه فرنگی، کافئین، الکل و نوشابه های گازدار خودداری کنید.
داروی گیاهی درمان دل پیچه
استفاده از داروی گیاهی برای درمان دل پیچه راه حلی مفید و موثر بشمار می رود. استفاده از داروی گیاهی بعلت تاثیرگذاری بیشتر و بدون عارضه بودن، بیشتر از داروهای شیمیایی مورد توجه است. کپسول لومکس باریج یکی از داروهای بسیار مفید برای درمان دل پیچه و کاهش تعداد دفعات دفع بشمار می رود.
پیشگیری از دل پیچه
این مراحل اضافی ممکن است به جلوگیری از برخی از انواع دردهای شکمی کمک کند:
- هر روز مقدار زیادی آب بنوشید.
- وعده های غذایی کوچک را بیشتر مصرف کنید.
- به طور منظم تمرین ورزشی کنید.
- غذاهایی که گاز تولید می کنند را محدود کنید.
- اطمینان حاصل کنید که وعده های غذایی شما متعادل و سرشار از فیبر باشد. میوه و سبزیجات فراوان بخورید.
چه زمانی برای درمان دل پیچه به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر در حال حاضر تحت درمان سرطان هستید
- قادر به دفع مدفوع نیستید، به خصوص اگر استفراغ نیز دارید
- آیا خون استفراغ می کنید یا خون در مدفوع خود دارید (مخصوصا اگر قرمز روشن، قهوه ای یا تیره، سیاه قیری)
- درد قفسه سینه، گردن یا شانه داشته باشید
- درد ناگهانی و تیز شکم داشته باشید
- در تیغه های شانه یا بین آنها درد همراه با حالت تهوع داشته باشید
- در شکم خود حساسیت داشته باشید، یا شکم شما سفت است و لمس آن سخت است
- باردار هستید یا ممکن است باردار باشید
- اخیراً شکم شما آسیب دیده است
- در تنفس مشکل دارید
- ناراحتی شکمی که ۱ هفته یا بیشتر طول بکشد
- دل پیچه ای که در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود نمی یابد یا شدیدتر و مکرر می شود و با حالت تهوع و استفراغ بروز می کند.
- نفخ که بیش از ۲ روز ادامه دارد
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن یا تکرر ادرار
- اسهال بیش از ۵ روز
- تب، بیش از ۳۷.۷ درجه سانتیگراد برای بزرگسالان یا ۳۸ درجه سانتیگراد برای کودکان، همراه با درد
- بی اشتهایی طولانی مدت
- خونریزی طولانی مدت واژینال
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
آزمایشاتی که ممکن است انجام شود عبارتند از:
- آزمایش خون، ادرار و مدفوع
- سی تی اسکن
- کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی (لوله از راست روده به روده بزرگ)
- ECG (الکتروکاردیوگرام) یا ردیابی قلب
- سونوگرافی شکم
- آندوسکوپی فوقانی (لوله از طریق دهان به مری، معده و روده کوچک فوقانی)
- دستگاه گوارش فوقانی (معده و روده) و سری روده کوچک
- اشعه ایکس از شکم
