بهترین راهکار درمان سوختگی چیست؟

اگر دست خود را روی ظرف شیرینی‌پزی گذاشته باشید و سوخته باشد یا زمان زیادی را زیر نور خورشید بگذرانید یا قهوه داغ روی پای شما ریخته شده باشد، سوختگی قسمتی از بدن، اتفاق خوشایند نیست. متأسفانه سوختگی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های خانگی است. اما انواع سوختگی چیست و چه روش‌هایی برای درمان سوختگی وجود دارد؟

شما می‌توانید اکثر سوختگی‌های درجه یک و سوختگی‌های درجه ‌دو که قطری کمتر از ۳ اینچ دارند را در خانه و با روش‌های خانگی درمان کنید. برای درمان سوختگی‌ های درجه ۳ و بالاتر باید به پزشک معالجه کنید. با ما همراه باشید تا با انواع سوختگی و راهکار درمان سوختگی بیشتر آشنا شویم.

انواع سوختگی

بر طبق اطلاعات پایگاه healthline، سوختگی‌ها بر اساس شدت آنها دسته‌بندی می‌شوند:

• سوختگی درجه یک، کمترین شدت را دارد زیرا فقط لایه بیرونی پوست را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً فقط باعث درد خفیف، قرمزی و تورم می‌شود.
• سوختگی درجه ‌دو بر لایه‌های عمیق‌تر پوست تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد تاول و پوست سفید، مرطوب و براق می‌شود.
• سوختگی‌ درجه سه باعث آسیب به تمام لایه‌های پوست می‌شود. در حالی که سوختگی‌های درجه چهارم ممکن است مفاصل و استخوان‌ها را درگیر کنند. سوختگی‌های درجه سه و چهار جزء فوریت‌های پزشکی محسوب می‌شوند و فقط باید در بیمارستان درمان شوند. با ادامه این مطلب همراه شوید تا بفهمید کدام درمان‌ها برای بهبود سوختگی پوست شما بهترین گزینه هستند و همچنین از کدام داروها باید اجتناب کرد.

بهترین روش‌های خانگی برای درمان سوختگی

سوختگی‌های خفیف معمولا حدود یک یا دو هفته طول می‌کشد تا به ‌طور کامل بهبود یابند و معمولاً باعث ایجاد زخم و اسکار نمی‌شوند. هدف از درمان سوختگی، کاهش درد، جلوگیری از عفونت و بهبود سریع‌تر پوست است.

۱- استفاده از آب ‌خنک

اولین کاری که باید هنگام سوختگی جزئی انجام دهید این است که حدود ۲۰ دقیقه آب‌ خنک (نه سرد) را روی ناحیه سوختگی قرار دهید. سپس محل سوخته را به آرامی با آب و صابون بشویید.

۲- کمپرس سرد

یک کمپرس خنک یا یک پارچه مرطوب تمیز که روی ناحیه سوختگی قرار می‌گیرد به تسکین درد و تورم کمک می‌کند. شما می‌توانید کمپرس را در فواصل ۵ تا ۱۵ دقیقه‌ای روی ناحیه سوختگی قرار دهید. سعی کنید از کمپرس سرد بیش از حد استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است ناحیه سوختگی را بیشتر تحریک کند.

۳- استفاده از کرم‌های گیاهی برای درمان سوختگی

گاهی اوقات استفاده از پماد و داروی گیاهی برای درمان سوختگی‌های درجه یک و دو پیشنهاد می‌شود. داروهای گیاهی مانند کرم سوختگی لاژکس باریج یکی از انواع این نوع کرم‌های ضدعفونی کننده و ترمیم کننده سوختگی‌های درجه ۱ و ۲ است.

خواصی چون ضد قرمزی و ضددرد، ضد التهاب و ضد حساسیت دارد. اسانس شمعدانی عطری که در این کرم سوختگی وجود دارد ضدعفونی کننده و ضد افسردگی بوده و باعث التیام سریع سوختگی می‌شود. این پماد به ترمیم سوختگی و ضدعفونی درجه ۱ و ۲ کمک می‌کند. مصرف این کرم گیاهی لاژکس باریج در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.

۴- پماد آنتی‌بیوتیک

پمادها و کرم‌های آنتی‌بیوتیک به جلوگیری از عفونت کمک می‌کنند. یک پماد آنتی باکتریال مانند باسیتراسین یا نئوسپورین را روی ناحیه سوختگی خود بمالید و با یک نوار چسبناک یا یک پانسمان یا پارچه استریل و غیر‌کرکی بپوشانید.

۵- استفاده از گیاه آلوئه‌ورا برای درمان سوختگی

آلوئه‌ورا به ‌عنوان “گیاه سوختگی” معروف است. مطالعات شواهدی را نشان‌ می‌دهد که گیاه آلوئه‌ورا در بهبود سوختگی‌های درجه یک تا دو مؤثر است. آلوئه‌ورا ضد التهاب است، گردش خون را تقویت می‌کند و از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.

لایه‌ای از ژل آلوئه‌ورا که از برگ گیاه آلوئه‌ورا گرفته شده است را مستقیما روی ناحیه آسیب دیده بمالید. اگر ژل آلوئه‌ورا را از فروشگاه خریداری می‌کنید، مطمئن شوید که حاوی درصد بالایی از آلوئه‌ورا است. از محصولاتی که دارای مواد افزودنی به‌ خصوص رنگ و عطر هستند خودداری کنید.

۶- استفاده از عسل برای درمان سوختگی

عسل تازه و شیرین‌ جدا از طعم لذیذ، در صورت استفاده موضعی ممکن است به التیام و درمان سوختگی جزئی کمک کند. عسل ضد التهاب، ضد باکتری و ضد قارچ است.

۷- کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید

تمام تلاش خود را بکنید تا سوختگی در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرد. پوست سوخته به نور خورشید بسیار حساس خواهد بود. ناحیه سوخته شده را با لباس بپوشانید.

۸- خودداری از ترکاندن تاول‌

هر چقدر هم که این کار وسوسه‌انگیز باشد باید تاول‌های خود را به حال خود رها کنید. ترکاندن یک تاول منجر به عفونت می‌شود. اگر نگران تاول‌هایی هستید که در اثر سوختگی ایجاد شده‌اند، به پزشک متخصص مراجعه کنید.

۹- مصرف مسکن‌های بدون نسخه برای درمان سوختگی

اگر درد زیادی دارید، از مسکن‌های بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن، موترین، ادویل یا ناپروکسن استفاده ‌کنید. حتما دوز صحیح مصرفی را مطالعه کنید.

۱۰- فیزیوتراپی و کاردرمانی

اگر بخش زیادی از بدن سوخته شده باشد به خصوص اگر نواحی مفصلی را شامل شود ممکن است به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید. فیزیوتراپی به کشش پوست و انعطاف‌پذیر باقی ماندن مفاصل کمک می‌کند. انواع دیگر تمرینات قدرت و هماهنگی عضلات را بهبود می‌بخشند. اگر در انجام فعالیت‌های عادی روزانه خود مشکل دارید، کاردرمانی ممکن است به شما کمک کند.

روش‌های درمان سوختگی که باید از آنها اجتناب کرد

درمان‌های خانگی عجیب و داستان‌های قدیمی برای درمان‌ انواع سوختگی بسیار رایج است، اما هر آنچه مادربزرگتان به شما می‌گوید برای شما خوب نیست. از داروهای رایج و خانگی زیر برای سوختگی باید اجتناب شود:

کره

از کره برای سوختگی استفاده نکنید. شواهد کمی وجود دارد که اثربخشی کره به عنوان راهی برای درمان سوختگی را تایید کند. علاوه بر این، اعمال آن روی پوست ممکن است سوختگی شما را بدتر کند. کره  باعث حفظ گرما شده و ممکن است حاوی باکتری‌های مضر باشد و پوست سوخته را آلوده کند.

روغن‌ها

برخلاف تصور رایج، روغن نارگیل همه‌ چیز را درمان نمی‌کند. همانطور که اشاره کردیم، کره باعث ایجاد گرما و حرارت شده و در نتیجه نباید آن را روی سوختگی‌های خود بمالید. همین موضوع درباره روغن‌هایی مانند روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن‌های پخت و پز نیز صدق می‌کند و حتی این روغن‌ها ممکن است باعث افزایش سوختگی پوست شوند.

برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد روغن اسطوخودوس به بهبود سوختگی کمک می‌کند، اما شواهد کمی که از این ادعا حمایت کند، وجود دارد. برای مثال، مطالعاتی که روی موش‌ها انجام شده ‌است، هیچ فایده‌ای از استفاده از روغن اسطوخودوس برای التیام سوختگی نشان نداده ‌است.

سفیده تخم ‌مرغ

یکی دیگر از افسانه‌های عامیانه، سفیده تخم ‌مرغ خام است که خطر عفونت باکتریایی را به دنبال دارد و نباید روی محل سوختگی قرار گیرد. تخم‌مرغ نیز می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شود.

خمیر دندان

هرگز خمیر دندان را روی محل سوختگی نزنید. چون هیچ مدرکی برای تأیید اثربخشی آن در درمان سوختگی وجود ندارد. خمیر دندان استریل نیست و ممکن است سوختگی را بدتر و محیط مساعدتری برای عفونت ایجاد کند.

 یخ

یخ و آب بسیار سرد در واقع ناحیه سوختگی شما را بیشتر تحریک می‌کنند. یخ در صورت استفاده نادرست حتی باعث سوختگی سرد می‌شود.

چه زمانی باید برای درمان سوختگی به پزشک مراجعه کرد

اگر برای درمان سوختگی به پزشک مراجعه کنید، او با معاینه پوست شما، شدت سوختگی شما را ارزیابی می‌کند. اگر سوختگی شما بیش از ۱۰ درصد از کل سطح بدن شما را می‌پوشاند، بسیار عمیق است، روی صورت، پاها یا کشاله ران است ممکن است توصیه کند که به مرکز سوختگی منتقل شوید.

تشخیص اینکه چه زمانی می‌توان سوختگی را در خانه درمان کرد و چه زمانی نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارید، مهم است. در موارد زیر باید از پزشک کمک بگیرید:

• سوختگی ناحیه زیاد بوده و قطری بیش از ۳ اینچ را تحت تاثیر قرار دهد.
• سوختگی شامل صورت، دست‌ها، باسن یا ناحیه کشاله ران شود.
• زخم ناشی از سوختگی دردناک یا بدبو شود.
• فکر می‌کنید سوختگی درجه سه دارید.
• اگر از زمان آخرین واکسن کزاز شما بیش از ۵ سال گذشته باشد.

سوختگی‌های درجه سه هرگز نباید در خانه درمان شوند. چون عوارض جدی از جمله عفونت، از دست دادن خون و شوک را به دنبال دارند. سوختگی درجه سه به بافت‌های زیرین می‌رسد و گاهی اوقات به عصب‌ها نیز آسیب می‌رساند. علائم سوختگی درجه سه عبارتند از:

• پوست مومی و سفید رنگ
• زغالی شدن پوست
• رنگ قهوه‌ای تیره پوست
• بافت برآمده، برجسته و چرمی

درمان خانگی سوختگی‌های ناشی از شوک الکتریکی نیز بسیار خطرناک است. این سوختگی‌ها اغلب به لایه‌های زیر پوست می‌رسند و حتی باعث آسیب به بافت‌های داخلی بدن می‌شوند. آسیب داخلی ممکن است بدتر از چیزی باشد که فکرش را بکنید. بنابراین، از درمان این نوع سوختگی‌ها در خانه بپرهیزید و در سریع‌ترین زمان ممکن به بیمارستان مراجعه کنید تا پزشک بهترین روش برای درمان سوختگی شما را به کار گیرد.

نتیجه‌گیری

همان‌طور که در این مطلب خواندید سوختگی درجه‌های مختلفی دارد و از سطحی تا عمیق را شامل می‌شود. سوختگی‌های درجه یک را می‌توان در خانه و با روش‌های خانگی درمان کرد. اما برای سوختگی‌های درجه دو و سه بهتر است به بیمارستان مراجعه کرده و تحت نظر پزشکان مورد معالجه و درمان قرار بگیرید.

به خاطر داشته باشید که عدم رسیدگی و درمان انواع سوختگی‌، حتی سوختگی‌های سطحی و ضعیف ممکن است خطراتی به دنبال داشته باشد و باعث عفونت و بدتر شدن وضعیت ناحیه سوختگی شود. بنابراین، در صورتی که دچار سوختگی شدید سریعا به دنبال درمان سوختگی باشید.