درماتیت تماسی از جمله مشکلات رایج پوستی است. تا به حال پیش آمده از یک محصول آرایشی بهداشتی استفاده کرده باشید و بلافاصه پوست‌تان قرمز و حساس بشود؟ حساس و قرمز شدن پوست در اثر یک محصول آرایشی بهداشتی یا هر ماده‌‌ای دیگری، همان درماتیت تماسی است. معمولا این وضعیت پیش می‌آید که پوست‌تان به موادشیمایی واکنش نشان دهد. بیشتر واکنش‌های درماتیت تماسی شدید نیستند، اما تا زمانی که خارش از بین نرود، می‌توانند ناخوشایند باشند.
علائم درماتیت تماسی چیست؟
علائم درماتیت تماسی به علت و میزان حساسیت پوست به ماده بستگی دارد.
در این مقاله می‌خوانید
درماتیت تماسی آلرژیک
علائم مرتبط با درماتیت تماسی آلرژیک عبارتند از:
- خشکی پوست و پوسته پوسته
- تراوش تاول
- قرمزی پوست
- پوست تیره و گندم‌گون
- آفتاب‌سوختگی و به طور کلی هر نوع سوختگی پوستی
- خارش شدید
- حساسیت به خورشید
- تورم، به خصوص در پوست ناحیه چشم‌ها، صورت یا نواحی کشاله ران
درماتیت تماسی تحریک‌کننده
درماتیت تماسی تحریکی ممکن است علائم کمی متفاوت ایجاد کند، مانند:
- تاول زدن
- ترک خوردن پوست به دلیل خشکی شدید
- ورم
- پوست سفت‌شده
- زخم
- پوسته روی زخم
چه چیزی باعث درماتیت تماسی می شود؟
سه نوع درماتیت تماسی وجود دارد:
- درماتیت تماسی آلرژیک
- درماتیت تماسی تحریک کننده
- درماتیت فوتوکانتکت
درماتیت فوتوکانتاکت (Photocontact dermatitis) کمتر شایع است. این درماتیت در واقع واکنش مواد فعال یک محصول روی پوست استفاده‌شده به نور خورشید است.
درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی آلرژیک زمانی رخ می‌دهد که پوست پس از قرار گرفتن در معرض یک ماده خارجی واکنش آلرژیک ایجاد می‌کند. در اثر این واکنش، بدن مواد شیمیایی التهابی را آزاد کند که باعث خارش و تحریک پوست شود.
علل شایع درماتیت تماسی آلرژیک شامل تماس با:
- جواهرات ساخته شده از نیکل یا طلا
- دستکش لاتکس
- عطرها یا مواد شیمیایی در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست
- بلوط سمی یا پیچک سمی
درماتیت تماسی تحریک‌کننده
درماتیت تماسی تحریکی شایع ترین نوع درماتیت تماسی است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که پوست با یک ماده سمی تماس پیدا کند.
مواد سمی که می‌توانند باعث درماتیت تماسی تحریک‌کننده شوند عبارتند از:
- اسید باتری
- سفیدکننده
- مواد پاک‌کننده
- نفت سفید
- برخی موادشوینده
- اسپری فلفل
درماتیت تماسی تحریک‌کننده همچنین می‌تواند زمانی ایجاد شود که پوست با مواد کمتر تحریک‌کننده (مانند صابون یا حتی آب) به طور دائمی یا طولانی مدت در تماس باشد.
افرادی که دست‌هایشان اغلب در معرض آب قرار می‌گیرد، مانند آرایشگران، و فعالین حوزه مراقبت‌های بهداشتی (پزشکان، پرستاران و…)، اغلب دچار درماتیت تماسی تحریک‌کننده دست‌ها می‌شوند.
درمان درماتیت تماسی
بیشتر موارد درماتیت تماسی زمانی که ماده تحریک‌کننده دیگر با پوست تماس نداشته باشد خود به خود از بین می رود. در اینجا چند نکته وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید:
- از خاراندن پوست تحریک شده خود اجتناب کنید. خاراندن می‌تواند تحریک را بدتر کند یا حتی باعث عفونت پوستی شود که به آنتی بیوتیک نیاز دارد.
- پوست خود را با صابون ملایم و آب ولرم تمیز کنید تا هرگونه محرک از بین برود.
- استفاده از محصولاتی که فکر می‌کنید احتمالا باعث ایجاد این مشکل شوند را متوقف کنید.
- از وازلین برای تسکین ناحیه استفاده کنید.
- سعی کنید از مواد ضدخارش مانند لوسیون کالامین یا کرم هیدروکورتیزون (Cortisone-10) استفاده کنید.
- در صورت نیاز، از یک داروی آنتی‌هیستامین مانند دیفن‌هیدرامین برای کاهش خارش و کاهش پاسخ آلرژیک خود استفاده کنید.
اغلب این اقلام از اکثر داروخانه‌ها قابل خریداری هستند.
در اکثر موارد، درماتیت تماسی دلیلی برای نگرانی ندارد. با این حال، اگر التهاب نزدیک چشم یا دهان شما است یا اینکه ناحیه بزرگی از بدن را پوشانده است، یا با درمان خانگی بهبود نیافت، باید به به پزشک مراجعه کنید. معمولا اگر درمان‌های خانگی تسکین‌بخش نباشد، پزشک کرم استروئیدی قوی‌تری تجویز می‌کند.
چگونه می توان از درماتیت تماسی جلوگیری کرد؟
اجتناب از مواجهه اولیه با محرک‌ها می‌تواند به پیشگیری از درماتیت تماسی کمک کند. بدین منظور می‌توانید نکات زیر را امتحان کنید:
- محصولاتی آرایشی بهداشتی با برچسب “هیپوآلرژیک” خریداری کنید.
- اگر به لاتکس حساسیت دارید از پوشیدن دستکش لاتکس خودداری کنید. به جای آن دستکش وینیل را انتخاب کنید.
- هنگام پیاده روی پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید.
- اگر متوجه تحریک بعد از مصرف محصول جدید شدید، بلافاصله استفاده از آن را متوقف کنید.
اگر می‌دانید پوست حساسی دارید، برای استفاده از محصولات جدید تست نقطه‌ای انجام دهید. می‌توانید محصول جدید را در یک نقطه از ساعد خود اعمال کنید. ناحیه را بپوشانید و آن را در معرض آب یا صابون قرار ندهید. در ۴۸ و ۹۶ ساعت پس از استفاده، هرگونه واکنش را بررسی کنید. اگر قرمزی یا سوزش وجود دارد، از محصول استفاده نکنید.
