درد پاشنه پا یک عارضه بسیار رایج است. برای درد پاشنه پا علل بالقوه زیادی وجود دارد، از شرایطی که بر استخوان واقعی پاشنه پا تأثیر می‌گذارد تا مواردی که بر اندام‌های نزدیک به آن موثر است. بسته به علت زمینه‌ای و شدت، درد پاشنه‌ پا می‌تواند ضربان‌دار، کوبنده، سوزش‌دار، مبهم یا دردناک باشد.

استخوان پاشنه یا کالکانئوس (calcaneus) در پشت پا و زیر مچ پا قرار دارد. استخوان پاشنه پا به همراه بافت‌های اطرافش و استخوان کوچکی به نام تالوس (talus)، برای ایجاد تعادل و حرکت پشت پا عمل می‌کند.هرگونه آسیب یا عفونت در هر یک از این قسمت‌ها، یا اعصاب مربوط به مچ پا یا حتی کل پا، می تواند منجر به درد پاشنه شود.

این مقاله به بررسی علل شایع و غیرمعمول درد پاشنه پا می‌پردازد و همچنین به بررسی این موضوع می‌پردازد که برای تشخیص و درمان این علامت بسیار رایج چه کاری می‌توان انجام داد.

علل شایع درد پاشنه پا

دو علت شایع درد پاشنه در بافت‌های همبند است که پاشنه را به پایه پا یا پایین ماهیچه ساق پا متصل می‌کند. این عارضه را فاسیای کف پا (plantar fasciitis) و تاندونیت آشیل (Achilles tendonitis) می‌نامند.

فاشئیت کف پا

فاشئیت پلانتار (Plantar Fasciitis) به التهاب نوار بافتی اشاره دارد که قوس پا را شکل می‌دهد و استخوان پاشنه را به پایه انگشتان پا متصل می کند.

وقتی‌که فردی دچار التهاب فاشئیت کف پا می‌شود، درد کوبنده یا ضربان‌دار در قسمت پایین پاشنه پا را احساس می‌کند. این درد زمانی رخ می‌دهد که پس از استراحت حالت نشسته و درازکشیده و خواب روی پا می‌ایستد و اولین گام‌های خود را بر می‌دارد.

اگر فاشیای کف پا برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، ممکن است یک برآمدگی استخوانی به نام خار پاشنه در جایی که نواربافتی به استخوان پاشنه شما متصل می شود، ایجاد شود.

در موارد نادر، نواربافتی کف پا ممکن است پاره شود. درد ناشی از پارگی شدید، تیز و ناگهانی است و ممکن است تورم و کبودی نیز ایجاد شود.

تاندونیت آشیل

تاندونیت آشیل به التهاب تاندون آشیل ارتباط دارد. این تاندون بزرگ و طناب مانندی است که پشت استخوان پاشنه را به ماهیچه ساق پا متصل می‌کند.

درد سفت‌شدگی و گرفتگی یا سوزش تاندونیت آشیل در قسمتی از تاندون احساس می‌شود که کمی بالاتر از استخوان پاشنه قرار دارد. تورم خفیف در اطراف تاندون و سفتی صبحگاهی در پاشنه و ساق پا نیز از عوارض شایع تاندویت آشیل است.

فرد معمولاً به دلیل کارکشیدن بیش از حد از پا به تاندونیت آشیل مبتلا می‌شود. فعالیت‌هایی مانند دویدن بیش از حد، یا گرم نکردن عضلات ساق پا قبل از ورزش، پوشیدن کفش‌های نامناسب و همچنین ابتلا به آرتریت نیز ممکن است منجر به التهاب تاندون آشیل شود.

در موارد خیلی نادر، تاندون آشیل ممکن است پاره شود. این پارگی معمولاً در حین فعالیت بدنی شدید و هنگامی که پا به طور ناگهانی می‌چرخد، مانند زمان انجام ورزش‌های بسکتبال یا تنیس، رخ می‌دهد.

درمان درد پاشنه پا

درمان کاملاً به علت اصلی درد پاشنه پا بستگی دارد. اگر از تشخیص یا شدت وضعیت خود مطمئن نیستید، قبل از شروع هر طرح درمانی حتماً با پزشک مشورت کنید.

استراحت

برای دلایل حادتر درد پاشنه پا، مانند کبودی پاشنه، اجتناب از فعالیت‌های تشدیدکننده تنها درمان می‌تواند باشد. به عنوان مثال، چند روز از دویدن یا ایستادن و پیاده روی طولانی مدت باید اجتناب کرد.

کمپرس یخ

گاهی، قرار دادن کیسه یخ روی پاشنه پا به مدت ۲۰ دقیقه تا چهار بار در روز می‌تواند به کاهش تورم و تسکین درد پاشنه پا کمک کند. توصیه می‌کنیم، حتماً یک حوله نازک بین کیسه یخ و پوست پاشنه پا قرار دهید.

چسب ضددرد

چسباندن پا با چسب ضددرد یا چسب ضد حساسیت برای برخی از تشخیص‌های پاشنه پا مانند التهاب فاسیای کف پا، کبودی پاشنه، و سندرم پد پاشنه مفید است.

برای التهاب فاسیای کف پا، پزشک گاهی نوعی چسب زدن خاص را به شما توصیه می‌کند. حتما این توصیه‌ها را رعایت کنید.

 چسب را نباید خیلی محکم بمالید و می تواند یک هفته در جای خود بماند.

عدم تحرک

بسیاری از پارگی‌های حاد تاندون آشیل با قرار دادن اندام در گچ با انگشتان پا به سمت پایین درمان می‌شود. در سایر آسیب‌ها ممکن است فقط فرد به یک کفش ارتوپدی متحرک نیاز داشته باشد. این کفش‌ها به تثبیت مچ پا و محدود کردن حرکت پا کمک می‌کند.

ورزش و فیزیوتراپی

تا به حال تمرینات و کشش‌های زیادی برای شل کردن بافت‌هایی که استخوان پاشنه را احاطه کرده‌اند طراحی شده‌اند. برخی از ورزش‌های ساده که در صبح و عصر انجام می‌شوند، اغلب به بیماران کمک می‌کنند تا به سرعت احساس بهتری کنند.

برای التهاب تاندون آشیل، پزشک ممکن است فرد را به یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد که از یک برنامه ورزشی تخصصی به نام پروتکل آلفردسون استفاده نماید. این برنامه ورزشی بر تقویت تاندون آشیل با تمرینات غیرعادی تمرکز دارد.

کفش خاص

بسته به علت درد پاشنه پا، پزشک ممکن است ساپورت‌های مختلف پا را توصیه کند. برای التهاب فاسیای کف پا، ممکن است پزشک پیشنهاد کند تا فرد مبتلا در طول شب از آتل استفاده کند تا پای صاف بماند. پوشیدن کفش‌های محکم و راحت با قوس خوب و ساپورت پاشنه نیز می‌تواند کمک کننده باشد. ممکن است برای درمان تاندونیت آشیل، کفش‌های خاصی توصیه شود.