بیماری التهابی روده (به انگیسی Inflammatory bowel disease  و به اختصار (IBD به گروهی از اختلالات روده‌ای گفته می‌شود که باعث التهاب طولانی مدت دستگاه گوارش می‌شود.

دستگاه گوارش شامل موارد قسمت‌های زیر است:

• دهان
• مری
• معده
• روده کوچک
• روده بزرگ

وظایف این اندام عبارتند از:

• خرد کردن غذا
• استخراج مواد مغذی
• حذف هرگونه مواد غیرقابل استفاده و زائد

التهاب در هر نقطه از دستگاه گوارش در روند طبیعی این وظایه اختلال ایجاد می کند. بیماری التهابی روده گاهی بسیار دردناک و زجرآور است. در موارد نادر، حتی ممکن است تهدیدی برای زندگی فرد مبتلا باشد.

انواع بیماری التهابی روده

تخمین‌زده می‌شود که حدود ۳.۱ میلیون نفر در ایالات متحده به بیماری التهابی روده مبتلا هستند. البته بسیاری از بیماری‌ها زیر عنوان التهاب روده گنجانده شده‌اند. دو مورد از رایج‌ترین این بیماری‌ها عبارتند از:

کولیت اولسراتیو. این بیماری در واقع التهاب روده بزرگ است. البته در کولیت اولسراتیو ابتدا بخش‌های گوارشی روده بزرگ دچار الهتاب می‌شود و به مرور منجر به سایر مشکلات غیر‌گوارشی شود.

بیماری کرون. این بیماری می‌تواند باعث التهاب در هر قسمت از دستگاه گوارش شود. با این حال، بیشتر بخش انتهایی روده کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علائم بیماری التهابی روده

علائم بیماری التهابی روده بسته به محل و شدت التهاب متفاوت است، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

اسهال. زمانی فرد درگیر اسهال می‌شود که قسمت‌های آسیب دیده روده نتوانند آب را دوباره جذب کنند.

زخم‌های خونریزی کننده. در پی زخم‌های خونریزی‌کننده ممکن است خون در مدفوع دیده شود (وضعیتی که به نام هماتوشزی شناخته می شود).

درد معده، گرفتگی و نفخ ناشی از انسداد روده

کاهش وزن و کم خونی، که می‌تواند باعث تاخیر در رشد فیزیکی در کودکان شود

افراد مبتلا به بیماری کرون نیز ممکن است در دهان خود دچار آفت شوند. گاهی اوقات زخم و شقاق نیز در اطراف ناحیه تناسلی یا مقعد ظاهر می‌شود.

بیماری التهابی روده همچنین می‌تواند با مشکلات خارج از دستگاه گوارش مرتبط باشد. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• التهاب چشم
• اختلالات پوستی
• آرتروز

علل التهاب روده

علت دقیق بیماری التهابی روده ناشناخته است. هرچند، عوامل متعددی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری کرون

با این حال، عوامل متعددی می تواند خطر ابتلا به کولیت زخمی و بیماری کرون را افزایش دهد.

سابقه خانوادگی و ژنتیک

افرادی که والدین، خواهر و برادر یا فرزندشان مبتلا به علل التهاب روده هستند در معرض خطر بسیار بالاتری برای ابتلا به آن هستند. به همین دلیل است که دانشمندان بر این باورند که علل التهاب روده ممکن است یک ریشه ژنتیکی داشته باشد.

سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی نیز ممکن است در التهاب روده نقش داشته باشد. سیستم ایمنی به طور معمول از بدن در برابر عوامل بیماری زا دفاع می‌کند. عفونت باکتریایی یا ویروسی دستگاه گوارش می تواند باعث ایجاد پاسخ ایمنی شود. هنگامی که بدن سعی می کند یک پاسخ ایمنی در برابر مهاجمان ایجاد کند، دستگاه گوارش ملتهب می شود.

در یک پاسخ ایمنی سالم، با از بین رفتن عفونت، التهاب از بین می رود. با این حال، در افراد مبتلا به التهاب روده ، التهاب دستگاه گوارش حتی زمانی که عفونتی وجود ندارد نیز ممکن است رخ دهد. در عوض سیستم ایمنی به سلول های خود بدن حمله می کند.

التهاب روده همچنین می تواند زمانی رخ دهد که التهاب پس از درمان عفونت از بین نرود. التهاب ممکن است برای ماه ها یا حتی سال ها ادامه یابد.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن یکی از عوامل خطرزای اصلی برای ابتلا به بیماری کرون است. سیگار کشیدن همچنین درد و سایر علائم مرتبط با بیماری کرون را تشدید می‌کند. همچنین استعمال دخانیت خطر عوارض ناشی از التهاب روده را افزایش می‌دهد.

سن

التهاب روده می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در بیشتر موارد، قبل از ۳۵ سالگی شروع می‌شود.

فاکتورهای محیطی

بر اساس تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۹، افرادی که در مناطق شهری و کشورهای صنعتی زندگی می‌کنند بیشتر در معرض خطر برای ابتلا به بیماری التهابی روده هستند. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۱، ساکنان کشورهای صنعتی تمایل به خوردن غذاهای چرب و فرآوری شده بیشتری دارند. براساس پژوهش‌ها، غذهای چرب و فرآوری‌شده در ابتلا به بیماری التهاب روده ارتباط زیادی دارد.

محققان با بررسی تأثیر عوامل محیطی بر بیماری التهاب روده همچنین دریافته‌اند که داشتن سبک زندگی ناسالم یا شغل بی‌تحرک خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. از سوی دیگر، برخی از مطالعات، نشان داده که فعالیت بدنی در دوره قبل از بیماری به کاهش خطر ابتلا به بیماری التهاب روده کمک می‌کند.

جنسیت

بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۸، بیماری التهاب روده به طور کلی در بین مردان بالای ۴۵ سال بیشتر از زنان در محدوده سنی مشابه رایج است.

درمان

تعدادی درمان مختلف برای التهاب روده متنوع است.

داروها

داروهای ضد التهاب اولین قدم در درمان بیماری التهابی روده هستند. این داروها به کاهش التهاب دستگاه گوارش کمک می‌کنند. با این حال، عوارض جانبی این داروها زیاد هستند.

کورتیکواستروئیدها

گلوکوکورتیکوئیدها، زیر مجموعه‌ای از کورتیکواستروئیدها، نمونه هایی از داروهای ضد التهابی هستند که برای التهاب روده استفاده می‌شوند.