همه چیز درباره انواع کبد چرب + علائم آنها

یکی از بیماری شایعی که به علت تجمع و ذخیره بیش از اندازه چربی در کبد ایجاد می‌شود کبد چرب نام دارد. اما انواع کبد چرب چیست و چه علائمی دارند؟

این بیماری در اکثر افراد، هیچگونه علائمی ندارد و مشکلات جدی هم برای آنها ایجاد نمی‌کند. اما در برخی موارد، منجر به آسیب جدی به کبد می‌شود. بیشتر افراد با تغییر سبک زندگی می‌توانند از بیماری کبد چرب پیشگیری کرده یا حتی آن را درمان کنند. برای تشخیص و درمان این نوع بیماری چه باید کرد؟ در ادامه، با ما همراه باشید تا به این سوالات باسخ دهیم.

بیماری کبد چرب چیست؟

همان‌طور که اشاره کردیم بیماری کبد چرب یا استئاتوز، از آن دست بیماری‌هایی است که به دلیل تجمع غیرطبیعی و بیش از حد چربی در کبد ایجاد می‌شود. کبدی که سالم است تنها مقدار کمی چربی دارد. مطالعات زیادی در ارتباط انواع کبد چرب انجام شده است و بر اساس مطالعات clevelandclinic، اگر چربی به ۵ تا ۱۰ درصد وزن کبد شما برسد مشکل‌ساز می‌شود.

چرا انواع کبد چرب برای انسان مضر است؟

در بیشتر موارد، بیماری کبد چرب و انواع آن، هیچ مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند یا مانع از عملکرد طبیعی کبد شما نمی‌شوند. اما در ۷ تا ۳۰ درصد افراد مبتلا به این بیماری، بیماری کبد چرب با گذشت زمان بدتر می‌شود. در طی سه مرحله،‌ بیماری کبد چرب عود می‌کند:

• اولین مرحله استئاتوهپاتیت نام دارد. در این مرحله، کبد شما دچار ورم و التهاب می‌شود و به بافت آن آسیب می‌رسد.
• در مرحله دوم که به آن فیبروز می‌گویند بافت آسیب دیده و زخمی در جایی تشکیل می‌شود که کبد شما آسیب دیده است.
• در مرحله سوم که سیروز کبدی نام دارد، بافت زخمی و اسکار جای بافت سالم کبد را می‌گیرد. در این مرحله، سیروز کبدی به علت آسیب شدید به کبد ایجاد می‌شود. این بافت اسکار سخت، باعث ضعیف شدن عملکرد کبد می‌شود. در نهایت ممکن است کل کبد و عملکرد آن از بین برود. در این مرحله، به دلیل سیروز کبدی، برخی افراد دچار نارسایی کبد و سرطان کبد می‌شوند.

انواع کبد چرب چیست؟

تنها دو شکل اصلی از بیماری کبد چرب وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

بیماری کبد چرب الکلی

بیماری کبد چرب الکلی که به علت مصرف زیاد الکل، ایجاد می‌شود. (میزان مصرف متوسط در روز برای زنان حداکثر یک نوشیدنی و برای مردان حداکثر دو نوشیدنی تعریف می‌شود.). حدود ۵ درصد از مردم ایالات متحده به این شکل از بیماری کبدی مبتلا هستند.

در صورتی که کبد چرب الکلی با التهاب یا عوارض دیگری همراه نباشد به آن، بیماری کبد چرب الکلی ساده گفته می‌شود.

استئاتوهپاتیت الکلی (ASH) نوعی بیماری کبد چرب الکلی است. زمانی رخ می‌دهد که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب همراه شود (به آن هپاتیت الکلی نیز گفته می‌شود). پزشک این بیماری را در موارد زیر تشخیص می‌دهد:

• وجود چربی زیاد در کبد
• ملتهب شدن کبد
• مصرف بیش از حد الکل

در صورتی که کبد چرب الکلی به موقع و به خوبی درمان نشود، به فیبروز کبدی دچار می‌شوید. آسیب دیدن شدید بافت کبد نارسایی کبد را به دنبال دارد.

بیماری کبد چرب غیر الکی

بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یکی دیگر از انواع کبد چرب است و در افرادی که الکل مصرف نمی‌کنند یا خیلی کم مصرف می‌کنند رخ می‌دهد. بیماری کبد چرب غیر الکلی ((NAFLD اصطلاحی است که برای طیف وسیعی از بیماری‌هایی که به دلیل تجمع چربی در کبد رخ می‌دهند به کار برده می‌شود. این بیماری معمولا در افرادی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند دیده می‌شود.

NAFLD در مراحل اولیه معمولا هیچ آسیبی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بدتر شدن منجر به آسیب جدی کبد از جمله سیروز می‌شود. داشتن سطح بالای چربی در کبد با افزایش خطر مشکلاتی جدی برای سلامت انسان مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی همراه است. اگر دیابت دارید، NAFLD احتمال ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد.

در صورتی که بیماری کبد چرب غیرالکی در مراحل اولیه تشخیص داده و کنترل شود، می‌توان از تشدید بیماری NAFLD جلوگیری کرد و میزان چربی در کبد را کاهش داد.

این بیماری از هر سه بزرگسال، یک نفر و از هر ۱۰ کودک، یک نفر در ایالات متحده را درگیر می‌کند. محققان علت دقیق بیماری کبد چرب غیر الکلی را نمی‌دانند. عوامل متعددی مانند چاقی و دیابت می‌توانند خطر ابتلا این نوع از بیماری کبد چرب را افزایش دهند.

کبد چرب حاد بارداری (AFLP)

یکی دیگر از انواع کبد چرب، بیماری کبد چرب حاد بارداری (AFLP) نام دارد و زمانی رخ می‌دهد که در دوران بارداری، چربی اضافی در کبد شکل بگیرد. این بیماری عارضه‌ای نادر اما خطرناک در دوران بارداری است. علت دقیق آن مشخص نیست، با این حال، ژنتیک ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد.

معمولا در سومین ماه از دوره بارداری، کبد چرب حاد بارداری ظاهر می‌شود. در صورت عدم درمان بیماری، خطرات جدی برای سلامتی مادر و نوزاد به دنبال خواهد داشت.

اگر پزشک تشخیص دهد که به بیماری AFLP دچار هستید احتمالا نوزاد شما را در اسرع وقت به دنیا بیاورد. ممکن است تا چند روز و چند هفته پس از زایمان نیاز به مراقبت داشته باشید. کبد شما به احتمال زیاد ظرف چند هفته پس از زایمان به حالت عادی و سالم خود باز می‌گردد.

علائم و علل انواع کبد چرب

چه کسانی به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند؟ افراد و گروه‌های زیر بیش از همه در معرض ابتلا به انواع کبد چرب قرار دارند:

• افرادی با نژاد آنها یا آسیایی یا اسپانیایی است.
• افرادی که یائسه هستند (دوران قاعدگی آنها به پایان رسیده است).
• افرادی که چاقی با سطح چربی شکم بسیار بالایی دارند.
• افرادی که دیابت، فشار خون و کلسترول بالایی دارند.
• افرادی که به آپنه انسدادی خواب دچار هستند.

چه عواملی باعث بروز انواع کبد چرب می‌شوند؟

برخی افراد که بیماری زمینه‌ای هم ندارند به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند. اما عوامل زیر، خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند:

• وزن زیاد داشتن یا چاقی
• در صورت ابتلای فرد به دیابت نوع ۲ یا مقاومت بودن بدن فرد در برابر انسولین.
• داشتن سندرم متابولیک (مقاومت بالا در برابر انسولین، کلسترول، فشار خون و میزان تری گلیسیرید بالا).
• مصرف برخی داروهای تجویزی مانند  استروئیدها، داروهایی به نام آمیودارون (کوردارون)، دیلتیازم (کاردیزم)، تاموکسیفن (نولوادکس).

علائم بیماری کبد چرب چیست؟

افراد مبتلا به بیماری کبد چرب اغلب اوقات تا زمانی که بیماری به  مرحله سیروز کبدی می‌رسد و پیشرفت می‌کند هیچ علامتی ندارند. اما گاهی اوقات ممکن است علائم زیر را تجربه و مشاهده کنید:

• احساس درد در ناحیه شکم و احساس سنگینی در سمت راست و بالای شکم
• از دست دادن وزن و همچنین اشتها، حالت‌‌های تهوع
• یرقان و داشتن پوستی تقریبا زرد
• ورم کردن شکم و پاها
• خستگی شدید و پریشانی ذهنی
• ضعیف شدن بدن

بیماری کبد چرب چگونه تشخیص داده می‌شود؟

از آنجایی که بیشتر اوقات، بیماری کبد چرب علامتی ندارد، پزشک شما اولین کسی خواهد بود که آن را تشخیص می‌دهد. وقتی سطح آنزیم‌های کبدی که در آزمایش خون برای سایر بیماری‌ها ظاهر می‌شود بیشتر باشد نگران‌کننده است و از احتمال ابتلا به این بیماری خبر می‌دهد. افزایش آنزیم‌های کبدی نشانه آسیب دیدن کبد شما است. برای تشخیص انواع کبد چرب، پزشک ممکن است از شما بخواهد آزمایشات وکارهای زیر را انجام دهید:

• برای گرفتن عکس از کبد، انجام سونوگرافی یا سی تی اسکن لازم است.
• انجام بیوپسی کبد که سطح پیشرفت بیماری کبد را مشخص می‌کند.
• گاهی اوقات به جای بیوپسی فیبرواسکن از یک نوع سونوگرافی تخصصی برای تعیین سطح چربی و میزان بافت آسیب دیده در کبد استفاده می‌شود.

انواع کبد چرب را چگونه می‌توان درمان کرد؟

هیچ گونه دارویی برای درمان قطعی بیماری کبد چرب وجود ندارد. در عوض، پزشکان روی کنترل عواملی که در بروز و تشدید این بیماری نقش دارند تمرکز می‌کنند. علاوه بر این، آنها توصیه می‌کنند که با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی به طور چشمگیری سلامت شما را بهبود می‌بخشید. رعایت موارد زیر به کنترل و درمان بیماری کبد چرب کمک می‌کند:

• پرهیز از مصرف الکل
• کم کردن وزن
• مصرف دارو برای کنترل بیماری دیابت، سطح کلسترول و چربی در خون
• مصرف ویتامین E و داروهای تیازولیدین دیون‌ها

آیا داروی گیاهی برای درمان انواع کبد چرب وجود دارد؟

برای درمان بیماری کبد چرب، انواع داروهای گیاهی و یا شیمیایی تجویز می شوند. استفاده از داروی گیاهی باتوجه به اثربخشی و کم عارضه بودن، در حال تبدیل شدن به انتخاب بسیاری از افراد برای درمان بیماری هاست.

بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده،کپسول پرولیو باریج به عنوان کمک درمان کبد چرب و هپاتیت های ویروسی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین  هپاتوپروتکتیو بوده و در محافظت از کیسه صفرا موثر است . این فرآورده روزی ۳-۱ بار، هر بار یک کپسول یا طبق نظر پزشک مصرف می شود. در مطالعات انجام شده عارضه خاصی گزارش نشده است. همچنین مدارک لازم برای استفاده از آن در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد.

 چگونه می‌توان از ابتلا به بیماری کبد چرب پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب، انجام کارهایی است که سلامت کلی بدن را حفظ می‌کند.  برای پیشگیری از ابتلا به انواع کبد چرب، باید نکات زیر را رعایت کنید:

• سعی کنید به وزن بدن خود توجه کنید. در صورت اضافه وزن یا چاقی، وزن خود را کم کم کاهش دهید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• مصرف الکل خود را محدود کنید.
• با دستور پزشک و زیر نظر او، داروهای خود را مصرف کنید.

آیا بیماری کبد چرب قابل برگشت است؟

کبد توانایی شگفت‌انگیزی برای ترمیم خود دارد. اگر از الکل اجتناب کنید یا وزن کم کنید، می‌توانید چربی و التهاب کبد را کاهش دهید و آسیب اولیه کبد را معکوس کنید.

آیا کبد چرب، بیماران را می‌کشد؟

بیماری کبد چرب مشکل عمده‌ای برای اکثر افراد ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر به سیروز کبدی دچار شوید، به مشکلی جدی تبدیل می‌شود. در صورتی که برای درمان سیروز کبدی اقدام نکنید به نارسایی کبد یا سرطان کبد دچار می‌شود. بدون داشتن کبد نمی‌توانید زندگی کنید.

رژیم غذایی مناسب برای انواع بیماری کبد چرب چیست؟

برای کم کردن وزن یک رژیم غذایی سالم و متعادل را انتخاب کنید. در واقع، کاهش وزن سریع ممکن است بیماری کبد چرب را بدتر کند. اغلب پزشکان، رژیم مدیترانه‌ای را توصیه می‌کنند که سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و چربی‌های خوب است. از پزشک یا متخصص تغذیه خود در مورد روش‌های کاهش وزن سالم راهنمایی بخواهید. در صورتی که به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا هستید بهتر است به طور تدریجی مصرف الکل خود را کاهش دهید.

نتیجه‌گیری

ابتلا به انواع کبد چرب را به عنوان یک علامت هشداردهنده اولیه در نظر بگیرید و برای درمان فورا اقدام کنید تا از بدتر شدن بیماری و تبدیل شدن آن به یک بیماری کشنده کبدی مانند سیروز یا سرطان کبد جلوگیری نمایید. حتی اگر در مراحل اولیه بیماری هستید و علائم یا مشکلی در عملکرد کبد ندارید، لازم است که اقداماتی را برای متوقف کردن یا معکوس کردن بیماری کبد چرب انجام دهید.