آنزیم‌های کبدی بالا در برگه نتیجه آزمایش می‌تواند اضطراب‌آور باشد و حتما باید پیگیری شود. هرچند آنزیم‌های کبدی بالا ممکن است به یک عارضه موقتی و گذرا ارتباط داشته باشد ولی گاهی هم نشان‌دهنده مشکلی جدی‌تر است و حتما باید زیر نظر پزشک کنترل شود.
در این مقاله می‌خوانید
آنزیم‌های کبدی بالا به چه معناست؟
در صورتی‌که در جواب آزمایش سطح آنزیم‌های کبدی بالا ست، می‌توان آن را به دلایل مختلفی نسبت داد. از دلایل زودگذر و بی‌اهمیت تا بیماری‌های جدی کبدی مثل هپاتیت. حتی مصرف برخی داروها می‌تواند منجر به افزایش سطح آنزیم‌های کبدی در خون شود.
آنزیم‌های کبدی چیست؟
آنزیم‌های کبدی پروتئین‌هایی هستند که واکنش‌های شیمیایی را در بدن سرعت می‌بخشند. این واکنش‌های شیمیایی شامل تولید صفرا و دیگری موادی می‌شود که به لخته شدن خون، تجزیه مواد غذایی و سموم و مبارزه با عفونت کمک می‌کند. آنزیم‌های رایج کبدی عبارتند از:
- آلکالین فسفاتاز (Alkaline phosphatase یا به اختصار ALP)
- آلانین ترانس آمیناز (Alanine transaminase یا به اختصار ALT)
- آسپارتات ترانس آمیناز (Aspartate transaminase یا به اختصار AST)
- گاما گلوتامیل ترانسفراز (Gamma-glutamyl transferase یا به اختصار GGT)
در ضمن اگر کبد آسیب دیده باشد، آنزیم‌هایی نظیر آلانین ترانس آمیناز و گاما گلوتامیل ترانسفراز را در خون آزاد می‌کند.
میزان نرمال آنزیم‌های کبدی
در آزمایش طبیعی خون و عملکرد خوب کبد جواب آزمایش باید بصورت زیر باشد:
- آنزیم ALT: میزان ۷ تا ۵۵ واحد در هر لیتر
- آنزیم AST: میزان ۸ تا ۴۸ واحد در هر لیتر
- آنزیم ALP: میزان ۴۰ تا ۱۲۹ واحد در هر لیتر
- آلبومین: ۵ تا ۵.۰ گرم در هر دسی لیتر
- پروتئین کل: ۳ تا ۷.۹ گرم در دسی لیتر
- بیلی‌روبین: ۰.۱ تا ۱.۲ میلی گرم در هر دسی لیتر
- آنزیمGGT: میزان ۸ تا ۶۱ واحد در هر لیتر
- آنزیم LD: میزان ۱۲۲ تا ۲۲۲ واحد در هر لیتر
- میزانPT: باید در محدود ۹.۴ تا ۱۲.۵ ثانیه باشد
چه چیزی باعث آنزیم‌های کبدی بالا می‌شود؟
بیماری‌های کبدی، عارضه‌های پزشکی، داروها و عفونت‌ها می‌توانند باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شوند.
علل شایع آنزیم‌های کبدی بالا عبارتند از:
- برخی داروها مانند داروهای کاهش‌دهنده کلسترول (استاتین‌ها) و استامینوفن.
- بیماری کبد چرب، اعم از کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی.
- هموکروماتوز (Hemochromatosis)
- هپاتیت A، هپاتیت B، هپاتیت C، هپاتیت الکلی و هپاتیت خود ایمنی.
- مصرف بعضی از مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها در برخی افراد مانند آهن و ویتامین آ
سایر علل آنزیم‌های کبدی بالا در خون عبارتند از:
- کمبود آلفا ۱ آنتی‌تریپسین
- سرطان
- بیماری سلیاک
- سیروز کبدی
- همولیز
- سندرم متابولیک
- مشکلات عضلانی مانند پلی‌میوزیت
- بیماری تیرویید
- بیماری ویلسون
- کلانژیت اسکلروزان اولیه
- سیروز صفراوی اولیه
عوامل خطرزا و موثر در آنزیم‌های کبدی بالا چیست؟
عواملی که فرد را در بیشتر معرض خطر آنزیم‌های کبدی بالا قرار می‌دهند عبارتند از:
- سوء مصرف الکل
- برخی داروها، گیاهان دارویی و مکمل های ویتامینی
- دیابت
- سابقه خانوادگی بیماری کبد
- هپاتیت یا انجام فعالیت‌هایی که خطر ابتلا به هپاتیت را افزایش می‌دهد.
اگر فردی در معرض یک یا چند عامل خطرزای فوق باشد، احتمالا درگیر آنزیم‌های کبدی بالا می‌شود.
علائم آنزیم‌های کبدی بالا کدامند؟
اکثر افرادی که آنزیم‌های کبدی بالا دارند علائمی ندارند. اگر آسیب کبدی علت آنزیم‌های کبدی بالا باشد، ممکن است فرد علائم زیر را تجربه کند:
- درد شکم و معده
- ادرار تیره
- احساس خستگی مفرط
- خارش پوست
- زردی پوست و سفیدی چشم
- مدفوع روشن
- از دست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
چگونه آنزیم‌های کبدی بالا درمان می‌شود؟
حدود یک سوم افرادی که دارای آنزیم‌های کبدی بالا هستند، پس از دو تا چهار هفته سطح آنزیم‌های کبدی طبیعی خواهند داشت. اگر آنزیم‌های کبدی فردی بالا بماند، ممکن است پزشک آزمایش‌های خون یا آزمایش‌های تصویربرداری بیشتری مانند سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی را تجویز کند. درمان نهایی کاملا بستگی به این دارد که چه چیزی باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شده است.
آیا می توان از افزایش آنزیم‌های کبدی جلوگیری کرد؟
برخی از عوامل که باعث افزایش آنزیم های کبدی می‌شوند قابل پیشگیری نیستند. اما اقداماتی وجود دارد که می توان برای حفظ سلامت کبد خود انجام داد:
- تعادل در مصرف یا عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- عدم استفاده از سرنگ مشترک و آلوده
- رژیم غذایی سالم
- واکسن هپاتیت A و B.
- مدیریت قند در بیماران دیابتی
- برای مصرف هرگونه دارو، ممکل دارویی و غذایی و داروی گیاهی و… با پزشک مشورت شود.
- مدیریت وزن
- ورزش منظم
مهم‌تر از همه یادآوری این نکته است که افزایش آنزیم‌های کبدی دلایل مختلفی دارد، از جمله بیماری کبد و مصرف دارو. آنزیم‌های کبدی بالا ممکن است موقتی باشد. اگر آزمایش خون‌تان سطح آزیم‌های کبدی بالایی را نشان می‌دهد، حتما با پزشک مشورت کنید و دستورات دریافتی را به طور جدی دنبال کنید.
