آتروفی واژن وضعیتی است که در آن پوشش واژن به دلیل کمبود استروژن خشک‌تر و نازک‌تر می‌شود. سوزش، خارش، لکه بینی و درد همراه با رابطه جنسی، تکرر ادرار و عفونت‌های مجاری ادراری از علائم شایع آن هستند.
در این مقاله می‌خوانید
آتروفی واژن چیست؟
آتروفی (atrophy) اضمحلال (نابودی، تجزیه) کامل یا جزئی بخشی از بدن است. آتروفی واژنی (یا واژینیت آتروفیک) وضعیتی است که در آن پوشش واژن خشک‌تر و نازک‌تر می‌شود. این منجر به خارش، سوزش و درد در حین رابطه جنسی از جمله علائم دیگر می‌شود. این وضعیت همچنین شامل مشکلات دستگاه ادراری مانند عفونت‌های دستگاه ادراری و تکرر ادرار است.
اخیراً اصطلاح آتروفی واژنی با اصطلاح جدیدتر سندرم تناسلی-ادراری یائسگی جایگزین شده است. این اصطلاح جدید نه تنها به تشریح علائم واژینال، بلکه همچنین علائم ادراری کمک می‌کند که می‌تواند به دلیل اثرات استروژن پایین باشد. آتروفی واژنی اغلب در دوران یائسگی و تغییر زندگی رخ می‌دهد و به دلیل کاهش هورمون استروژن اتفاق می‌افتد.
هورمون‌ها توسط سیستم غدد درون ریز، شبکه ای از غدد و اندام‌ها، تولید، ذخیره و ترشح می‌شوند. زنان برای سلامتی خود به هورمون استروژن به خصوص در سال‌های باروری نیاز دارند. هنگامی که یائسگی در حدود ۵۰ سالگی اتفاق می‌افتد، تخمدان‌ها هورمون‌های کمتری تولید می‌کنند و قاعدگی ماهانه متوقف می‌شود. بسیاری از علائم ناراحت کننده از جمله خشکی واژن و سایر علائمی که ممکن است نشان‌دهنده آتروفی واژنی باشد، برای زنان در آن دوران وجود دارد.
تفاوت بین آتروفی واژن (واژینیت آتروفیک) و عفونت قارچی چیست؟
هم آتروفی واژن و هم عفونت‌های قارچی واژن می‌توانند علائمی مانند خشکی، خارش، قرمزی و درد داشته باشند. با این حال، آتروفی واژنی ناشی از کمبود استروژن است در حالی که عفونت قارچی واژن ناشی از عفونت قارچی است.
چه کسانی در خطر ابتلا به آتروفی واژنی هستند؟
زنان ۵۰ ساله و بالاتر در دوران یائسگی بیشتر در معرض آتروفی واژنی هستند. عوامل دیگری که احتمال ابتلا به آتروفی واژنی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- فقدان رابطه جنسی
- کاهش عملکرد تخمدان به دلیل شیمی درمانی یا پرتو درمانی
- اختلالات ایمنی
- داروهایی که حاوی خواص ضد استروژن هستند از جمله تاموکسیفن ، مدروکسی پروژسترون و نافارلین
- سطوح بدون نوسان استروژن
- اوفورکتومی (برداشتن تخمدان‌ها)
- از دست دادن استروژن وابسته به جفت پس از زایمان
- سیگار کشیدن
- شیر دادن
آتروفی واژن چقدر شایع است؟
حداقل نیمی از زنانی که وارد یائسگی می‌شوند از علائم و نشانه های سندرم تناسلی-ادراری یائسگی رنج می‌برند.
علت آتروفی واژن (واژینیت آتروفیک) چیست؟
در دوران یائسگی، بدن شما استروژن کمتری تولید می‌کند. بدون استروژن، پوشش واژن می‌تواند نازک‌تر شده و کشش کمتری داشته باشد. کانال واژن نیز می‌تواند باریک و کوتاه شود. استروژن کمتر میزان مایعات طبیعی واژن را کاهش داده و همچنین تعادل اسیدی واژن را تغییر می دهد.
زنانی که به تازگی بچه دار شده‌اند و شیر می‌دهند نیز افت استروژن دارند. این علائم همچنین در زنانی که تخمدان‌هایشان برداشته شده یا از داروهای خاصی (مانند مهارکننده‌های آروماتاز برای درمان سرطان سینه استفاده می‌کنند، رخ می‌دهد. اولین علامت آتروفی واژنی معمولاً کاهش روانی واژن است.
علائم آتروفی واژن کدامند؟
- علائم آتروفی واژنی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خشکی واژن
- سوزش و یا خارش واژن
- دیسپارونی (درد در حین رابطه جنسی)
- ترشح از واژن – معمولاً به رنگ زرد
- لکه بینی یا خونریزی
- خارش اندام تناسلی خارجی
- احساس فشار
همچنین می‌تواند بر سیستم ادراری شما تأثیر بگذارد و علائم زیر را ایجاد کند:
- نیاز مکرر به دستشویی رفتن
- داشتن درد هنگام رفتن به دستشویی
- عفونت های دستگاه ادراری
- بیشتر ادرار کردن
- بی اختیاری استرسی
- ادرار دردناک (دیسوریا)
- وجود خون در ادرار (هماچوری)
- سوزش در هنگام ادرار
آتروفی واژن (واژینیت آتروفیک) چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند آتروفی واژنی را بر اساس علائم و معاینه لگنی برای بررسی نحوه ظاهر شدن واژن تشخیص دهد. دانستن اینکه آیا در یائسگی هستید یا خیر نیز کمک خواهد کرد.
علائم کلی آتروفی در معاینه لگن عبارتند از:
- واژن کوتاه یا باریک
- خشکی، قرمزی و تورم
- از دست دادن کشش پوست
- تغییر رنگ سفید در واژن
- پراکندگی موهای ناحیه تناسلی
- برآمدگی در دیواره پشتی واژن
- بیماری‌های پوستی اندام خارجی تناسلی (درماتوز)، ضایعات یا لکه‌های قرمز بر روی فرج (اریتم)
- مثانه ای که به داخل واژن افتاده
- ضایعات مجرای ادرار
- بریدگی های جزئی (پارگی) در نزدیکی دهانه واژن
