بیاشتهایی یا آنورکسیا دلایل و راههای درمان آن
بیاشتهایی در نگاه اول عارضهای کامل مشخص است: وضعیتی که در آن فرد میل به غذا خوردن را از دست میدهد. البته گاهی کم غذا خوردن هم جزء بیاشتهایی قلمداد میشود. به بیاشتهایی در پزشکی آنورکسیا (anorexia) گفته میشود.
طیف گستردهای از دلایل و شرایط میتوانند اشتهای فرد را کاهش دهد. عوامل و زمینههای عصبی تا بیماریهای فیزیکی میتواند بر از دستدادن و کاهش اشتهای افراد موثر باشند.
به همراه بیاشتهایی ممکن است نشانهها و علائم دیگری نظیر کاهش وزن و سوء هاضمه به مرور ظهور یابد. در صورت ابتلا به بیاشتهایی و علائم ثانویه حتما باید نسبت به ریشهیابی و درمان آن جدی باشید.
دلایل و شرایط گوناگونی میتواند منجر به بیاشتهایی شود. در بیشتر موارد، اشتهای به محض درمان بیماری یا دلیل زمینهای به حالت عادی باز میگردد. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره خواهد شد.
در این مقاله میخوانید
باکتریها و ویروسها
از دست دادن اشتها میتواند ناشی از عفونتهای باکتریایی، ویروسی، قارچی یا سایر عفونتها در هر مکانی باشد.
در ادامه با برخی بیماریهایی که به کاهش اشتها یا از دست دادن اشتها منجر میشوند آشنا میشویم:
- عفونت تنفسی فوقانی
- ذاتالریه
- گاستروانتریت
- کولیت
- یک عفونت پوستی
- مننژیت
- بیماری مزمن کبدی
- نارسایی کلیه
- نارسایی قلبی
- هپاتیت
- ایدز
- زوال عقل
- کم کاری تیروئید
سرطان هم میتواند باعث کاهش اشتها شود، به ویژه برخی از انواع سرطانها بیشتر در اشتها تاثیر منفی میگذارد.
- روده بزرگ
- معده
- تخمدان
- لوزالمعده
خانمهای باردار هم ممکن است در سه ماهه اول بارداری تجربه از دست دادن اشتها را تجربه کنند.
علل روانی بیاشتهایی
علل روانشناختی مختلفی برای کاهش اشتها و بی اشتها ذکر شده است. بسیاری از افراد مسن اشتهای خود را از دست میدهند، بی آنکه دلیل مشخص برای آن پیدا شده باشد.
اشتهای هر کس همچنین ممکن است در هنگام ناراحتی، افسردگی، اندوه یا اضطراب کاهش یابد. بیحوصلگی و استرس نیز با کاهش اشتها مرتبط است.
بیاشتهایی عصبی (anorexia nervosa) یکی از اصلیترین عوامل بیاشتهایی روانی است. در این اختلال فرد به دلایل روانی تمایل خوردن را از دست میدهد. مثلا فردی که ترس بیمارگونه از افزایش وزن و چاقی دارد، ممکن است دچار بیاشتهایی عصبی شود. گاهی بیاشتهایی عصبی میتواند به سوء تغذیه هم ختم شود. توجه داشته باشید که این افراد اصولا تناسب اندام دارد و حتی دچار کموزنی هستند ولی به دلیل ترس از دچار اختلال روانی بیاشتهایی عصبی میشوند.
نقش داروها
برخی ممکن است اشتهای شما را کاهش دهند.برخی از داروهای که اشتها را کاهش میدهند عبارتند از:
- برخی از آنتی بیوتیکهای خاص
- داروهای حاوی کدئین
- داروهای حاوی مورفین
- داروهای شیمی درمانی
درمان
درمان کاهش اشتها بستگی به علت آن دارد. مثل اگر علت عفونت باکتریایی یا ویروسی باشد، معمولاً برای رفع بیاشتهایی نیاز به درمان عفونت و بیماری است. با بهبود عفونت اشتهای فرد به سرعت برمیگردد. یا برای علل روانی نیاز به مشاوره پزشکی است.
درمان غیردارویی
اگر از دست دادن اشتها به دلیل یک بیماری یا سرطان یا بیماری مزمن باشد، تحریک اشتها دشوار است. به هر حال عوض کردن سبک زندگی در زمینه غذا میتواند اول گام در جهت بهتر شدن اشتها باشد. مثلا غذا خوردن با دوستان و عزیزان یا صرف غذا در رستوران میتوانند کمککننده باشند.
یکی دیگر از راهکارهای موثر میتواند خوردن مقدار کمی غذا در هر وعده و البته اضافه کردن وعدههای غذایی از ۵ وعده به ۳ وعده. همچنین میتوان به فاصله هر وعده غذایی کمی خوراکی میل کرد. معمولا در عارضه کماشتهایی فرد نمیتواند مقدار زیادی غذا بخورد، بنابراین با این روش میتوان از عوارض کماشتهایی جلوگیری کرد.
ورزشهای سبک هم ممکن است به افزایش اشتها کمک کند. برای اطمینان از دریافت مواد مغذی کافی، وعده های غذایی باید کالری و پروتئین زیادی داشته باشند. همچنین شاید بد نباشد به همراه ورزشهای سبک نوشیدن پروتئینی مایع را هم امتحان کنید.
شربت اشتها آور باریج
برای درمان بیاشتهایی