عناب و خواص درمانی آن
عناب یکی از غنیترین و مفیدترین میوههای شناختهشده است. عناب در همه جای دنیا به عنوان میوهای مفید و مغذی مصرف میشود و روزانه میلیونها نفر از آن تغذیه میکنند. البته در طب سنتی هم عناب جایگاه خاص و ویژهای دارد، به طوریکه خواص درمانی بسیاری را به آن نسبت میدهند. در این مقاله قصد داریم تمام خواص این میوه شگفتانگیز را بررسی کنیم.
در این مقاله میخوانید
عناب چیست؟
درخت عناب تقریبا حدود ۱۰ متر طول دارد. از نظر علمی گیاه عناب در تیره سنجدیان دستهبندی میشود. البته این موضوع با توجه به شباهت ظاهری عناب و سنجد کاملا بدهی به نظر میرسد و در ضمن در زبان فارسی نام دیگر آن هم «سنجد جیلان» است. در زبان انگلیسی به عناب، جوجوب (jujube)، خرمای قرمز (red date) و خرمای چینی (Chinese date) هم گفته میشود. یعنی اینکه در زبان انگلیسی به شباهت ظاهری آن به خرما توجه شده است.
عناب در ابتدا سبز و گرد رشد میکند و بعد از اینکه میرسد به رنگ قرمز و زیتونی رنگ در میآمد و کمی چروک میخورد.
این میوه بومی آسیای جنوبی و مرکز چین است. امروزه هرچند عناب در خیلی از کشورها شناختهشده است ولی مثلا در اروپا در میوهفروشیها در کنار میوههای عجیب و نادر به فروش میرسد.
نکته جالب توجه اینکه، عناب تاریخی بیش از ۱۰ هزار سال دارد و تا به حال بیش از ۴۰ هزار گونه از شناسایی شده است. هرچند در ایران عناب بیشتر به صورت میوه خشک یا آجیل مصرف میشود ولی در کشورهای دیگر به صورت میوه تازه و آبمیوه هم مصرف میشود. در برخی از کشورها پوست و هسته عناب را جدا میکنند، و سپس با شکر آن را پودر میکنند تا در کیکپزی و شیرینیپزی مورد استفاده قرار گیرد.
ارزش غذایی عناب
میوه عناب ارزش غذایی زیادی دارد. عناب در بین میوههای آنتیاکسیدان قرار میگیرد و بنابراین برای سمزدایی بدن شدیدا توصیه میشود. به علاوه با توجه به ارزش غذایی زیاد آن متخصصان تغذیه مصرف عناب را شدیدا توصیه میکنند. جدول ارزش غذایی عناب گواهی بر این مدعاست:
ارزش غذایی در ۱۰۰ گرم میوه
مواد غذایی | ارزش |
آب | ۷۷.۸۶ گرم |
کالری | ۷۹ |
چربی | ۰.۲ گرم |
انواع کربوهیدراتها | ۲۰.۳ گرم |
کلسیم | ۲۱ میلیگرم |
آهن | ۰.۴۸ میلیگرم |
منیزیم | ۱۰ میلیگرم |
فسفر | ۲۳ میلیگرم |
پتاسیم | ۲۵۰ میلیگرم |
روی (زینک) | ۰.۰۵ میلیگرم |
سدیم | ۳ میلیگرم |
مس | ۰.۰۷ |
منگنز | ۰.۰۸ میلیگرم |
ویتامین ث | ۶۹ میلیگرم |
تیامین (ویتامین ب۱) | ۰.۰۲ میلیگرم |
ریبوفلاوین (ویتامین ب۲) | ۰.۰۴ میلیگرم |
نیاسین (نوعی ویتامین ب۳) | ۰.۹ میلیگرم |
ویتامین ب-۶ | ۰.۰۸ میلیگرم |
ویتامین آ، RAE | ۲ میکروگرم |
ویتامین آ، IU | ۴۰ واحد |
فواید عناب برای سلامتی
جدا از اینکه عناب آنتیاکسیدان خیلی بینظیری ست و ارزش غذایی خوبی هم دارد، تا به حال کلی خاصیت و فواید درمانی هم برای آن یافت شده است. در ادامه به برخی از این خواص و فواید اشاره خواهد شد.
کمک به خوابیدن
اگر به بیخوابی یا بیقراری هنگام خواب دچار هستید، با مصرف عصاره دانههای میوه عناب میتوانید تا حدود زیادی درمان شوید. ترکیبات آلی موجود در عناب میتواند به آرامش عمومی بدن و ذهن کمک شایانی کند. بنابراین اگر شبها نمیتوانید خوب بخوانید، شاید جوشانده عناب (کامل و با هسته) دقیقا همان چیزی باشد که احتیاج دارید.
تنظیم گردش خون
میوه عناب منبعی غنی از آهن و فسفر است و البته این دو از ترکیبات کلیدی گلبولهای قرمز خون هستند. اگر از کمبود آهن در خون یا کم خونی رنج میبرید، ممکن است علائمی مانند ضعف عضلانی، خستگی، سوء هاضمه، سبکی سر و سردرگمی را تجربه کنید. در این صورت با افزایش مصرف آهن و فسفر به صورت میوه عناب، می توانید جریان خون را افزایش دهید و در نتیجه به اندامهای بدن خود به طور موثرتری اکسیژن رسانی کنید. همین اکسیژنرسانی بهتر احساس ضعف عضلانی، خستگی، سوء هاضمه و… را درمان میکند.
استحکام استخوان
با مصرف کافی مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و آهن (که همگی در عناب به وفور وجود دارد)، می توانید اطمینان حاصل کنید که استخوانهایتان انعطافپذیر و قوی باقی میمانند. معمولا افراد با افزایش سن، به پوکی استخوان و سایر شرایط تخریبکننده استخوان مبتلا میشوند، اما با افزودن میوه عناب به رژیم غذایی میتوان این روند را کند یا معکوس کرد.
کنترل وزن
خوردن میوهها و سبزیجات یک پیشنهاد رایج برای افرادی است که سعی در کاهش وزن دارند و در این بین عناب نیز یکی از مواد غذایی است که به راحتی می توانید به این لیست اضافه نمایید. عناب با کالری کم و سطح پروتئین و فیبر بالا میتواند نیازهای تغذیهای شما را برآورده کند و شما را سیر کند. توصیه میشود در رژیم غذاییتان از عناب به عنوان میانوعده استفاده کنید.
تقویت سیستم ایمنی بدن
عناب از طُرق مختلف میتواند برای سیستم ایمنی بدن مفید باشد، اول همانطوریکه ذکر شد به دلیل خاصیت آنتی اکسیدان زیاد آن و همینطور به دلیل وجود مقداری کافی از ویتامینها و مواد معدنی نظیر ویتامین C، ویتامین A و ترکیبات آلی و اسیدهای مختلف میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. آنتیاکسیدانها موجود در عناب میتوانند رادیکالهای آزاد را خنثی کنند. رادیکالهای آزاد مسئول بسیاری از بیماریها در بدن هستند. ویتامین C همچنین تولید گلبولهای سفید (یعنی اولین خط دفاعی سیستم ایمنی بدن) را تحریک میکند.
استرس و اضطراب را کاهش می دهد
براساس پژوهشهای متعدد ثابت شده که عناب اثرات ضداضطراب و تسکیندهنده بر بدن دارد. استفاده از عصاره روغن عناب یا مصرف خود میوه میتواند بر سطوح هورمونی شما تأثیر بگذارد و احساس آرامش و آرامش را در ذهن و بدن شما ایجاد کند. برای افرادی که به طور منظم از استرس یا اضطراب مزمن رنج میبرند، مصرف عناب خشک یا حتی مکملهای دارویی عناب میتواند به آرامش ذهن کمک کند و در ضمن از بدن در برابر عوارض جانبی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هورمونهای استرس حفاظت کند.