تهوع دوران بارداری از عارضه‌های بسیار رایج است. تقریباً سه چهارم خانم‌های باردار در سه ماهه اول حاملگی خود از تهوع (و بعضی اوقات استفراغ) رنج می‌برند. این عارضه برای بسیاری از خانم باردار در صبح اتفاق می‌افتد و در طول روز بهتر می‌شود. البته برای برخی هم در طول روز ممکن است اتفاق بیفتد.

تهوع دوران بارداری معمولاً در حدود هفته ششم شروع می‌شود ولی می تواند، زودتر و در هفته چهارم نیز شروع شودو معمولاً در طول ماه بعد شدیدتر می شود. حدود نیمی از خانم‌های مبتلا به تهوع بارداری در حدود هفته ۱۴ کاملاً بهبود می‌یابند.

علت تهوع باداری

علت تهوع دوران بارداری دقیقاً مشخص نیست ولی احتمالاً ناشی از تغییرات فیزیکی زیادی است که در بدن خانم باردار اتفاق می‌افتد.

بعضی از احتمالات عبارتند از:

افزایش سریع هورمون hCG در اوایل حاملگی.

مشخص نیست که این هورمون چگونه باعث بروز تهوع می شود ولی زمان بندی افزایش آن با وضعیت تهوع جور در می‌آید. درست در زمانی که میزان این هورمون در بدن به بالاترین مقدار خود می‌رسد، تهوع نیز به حداکثر می‌رسد. تصور بر این است که استروژن نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد.

افزایش حس بویایی و حساسیت به بو.

این وضعیت نسبتاً شایع بوده و ممکن است از عوارض افزایش سریع میزان استروژن در بدن باشد.

حساسیت دستگاه گوارش.

دستگاه گوارش بعضی خانم‌ها به تغییرات در اوایل حاملگی حساس‌تر است. حتی در یک مطالعه، رابطه‌ای میان هلیکوباکتر پیلوری (باکتری که سبب زخم معده می شود) و تهوع شدید در زمان حاملگی دیده شده است، هر چند علت این رابطه مشخص نیست.

همچنین ممکن است شنیده باشید که تهوع بارداری ناشی از کمبود ویتامین B است.

با اینکه به نظر می‌رسد، مصرف ویتامین B تکمیلی به صورت قرص در بسیاری از خانم‌ها حامله به کاهش تهوع کمک می‌کند، ولی این بدان معنا نیست که آنها کمبود ویتامین B دارند. در واقع، حداقل در یک مطالعه نشان داده شده است که هیچ تفاوت معناداری از نظر سطح ویتامین B6 میان خانم‌ها دچار تهوع بارداری و دیگر خانم‌ها حامله وجود ندارد. علت تأثیر ویتامین B6 بر کاهش تهوع مشخص نیست. شواهدی نیز دال بر این مطلب وجود دارد که مصرف مولتی ویتامین در زمان لقاح تخمک و اسپرم و اوایل حاملگی به جلوگیری از تهوع بارداری شدید کمک می کند که البته علت این مسئله نیز مشخص نیست.

بعضی محققین این نظریه را مطرح کرده اند که بعضی خانم‌ها از نظر روانی بیشتر مستعد تهوع و استفراغ در دوران حاملگی هستند و این مسئله یک پاسخ غیر طبیعی به استرس است. با این حال، شواهد محکمی دال بر تأیید این نظریه وجود ندارد. (البته تهوع و استفراغ دائمی خود می تواند عاملی برای استرس بیشتر باشد!)

آیا احتمال تهوع در بعضی خانم‌ها بیشتر است؟

احتمال استفراغ و تهوع دوران بارداری در شرایط زیر بیشتر است:

– حاملگی دو قلو یا چند قلو.

علت آن ممکن است مقادیر بالاتر hCG یا هورمون های دیگر در بدن باشد. احتمال شدیدتر بودن تهوع و استفراغ نیز در این صورت وجود دارد. البته این مسئله قطعی نیست و بعضی خانم‌ها که حاملگی دوقلو یا چند قلو دارند اصلاً تهوع ندارند.

– وجود استفراغ و تهوع دوران بارداری قبلی

– وجود سابقه تهوع و استفراغ به عنوان عارضه مصرف قرص‌های ضد بارداری.

علت این مسئله ممکن است پاسخ بدن به افزایش سطح استروژن باشد.

سابقه استعداد به بیماری حرکت (motion sickness): خانم‌هایی که در ماشین یا دیگر وسایل نقلیه دچار تهوع می‌شوند بیشتر مستعد تهوع بارداری می‌شوند

– استعداد ژنتیکی تهوع حاملگی

در صورتیکه مادر یا خواهرتان تجربه تهوع دوران بارداری شدید داشته‌اند، احتمال ابتلای شما هم بیشتر است.

– کسانی‌که سابقه سردردهای میگرنی بیشتر در معرض این عارضه هستند.

آیا تهوع دوران بارداری بر روی جنین تأثیر دارد؟

 

تهوع خفیف و استفراغ گه‌گاهی که معمولاً در تهوع دوران بارداری وجود دارد تا زمانیکه مادر غذا را تحمل کند و مقادیر زیاد مایعات بنوشد، تهدیدی برای سلامتی جنین نیست. از این گذشته، جنین در عمده زمان سه ماهه اول، آنقدر کوچک است که به کالری چندانی نیاز ندارد. اگر مادر نتواند یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد، بد نیست که مولتی ویتامین مصرف کند. اگر آهن تهوع را بدتر می کند، بهتر است از مولتی ویتامین‌هایی استفاده شود که دوز آهن آنها کم بوده و یا آهن نداشته باشند.

عدم افزایش وزن مادر در سه ماهه اول معمولاً اشکالی ندارد البته تا زمانیکه ناشی از غذا نخوردن نباشد و مایعات به اندازه کافی مصرف شود. اشتهای مادر پس از گذشت این زمان بازگشته و وزنش افزایش خواهد یافت.

 

 

شربت جالینوس باریج

برای دریافت اطلاعات بیشتر روی لینک کلیک کنید.

کنترل تهوع دوران بارداری

همه روش هایی که در زیر گفته می شود بر شواهد محکم استوار نیستند، ولی شایعترین توصیه‌هایی که معمولاً متخصصین خانم‌ها و ماماها به بیمارانشان می کنند، به قرار زیر است:

– از غذاها و بوهایی که سبب تهوع می شوند پرهیز کنید. اگر تقریباً همه چیز باعث تهوع می شود اشکالی ندارد که تنها چند غذای محدودی که مشکلی ایجاد نمی کنند، مصرف شود حتی اگر تمام مواد غذایی لازم برای بدن را تأمین نکند. یک راه دیگر هم مصرف غذاهای بیمزه و یا گرم نکردن غذا است تا بوی آن کمتر باشد.

– سعی کنید همیشه مقداری شیرینی ساده مثل کلوچه کنار تخت خود داشته باشد. هنگامی که از خواب بیدار می‌شوید، یکی دو تا بخورید و قبل از بلند شدن از جایتان ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دراز بکشید. داشتن این شیرینی‌ها کنار تخت ممکن است در صورتیکه که نصف شب با حالت تهوع از خواب بیدار شوید، هم کمک کننده باشد.

– وعده‌های غذاییتان را کوچک و متعدد کنید تا معده تان هیچوقت خالی نباشد. بعضی خانم‌ها معتقدند که کربوهیدرات ها در هنگام تهوع بهترین خوراکی هستند ولی یک مطالعه کوچک نشان داده است که غذاهای دارای پروتئین بالا احتمالاً اثر بهتری دارند.

– از غذاهای چرب پرهیز کنید زیرا هضم آنها به ویژه در حاملگی که تخلیه معده به زمان بیشتری نیاز دارد بیشتر طول می کشد. همچنین از غذاهای سنگین و چرب، تند، اسیدی و سوخاری شده نیز که می توانند، باعث تحریک معده و دستگاه گوارش شوند، پرهیز کنید.

– سعی کنید مایعات را بین وعده های غذایی مصرف کنید. همچنین سعی کنید یکباره حجم زیادی مایع مصرف نکنید زیرا معده به این ترتیب پر شده و اشتهایتان برای خوردن غذا کم می شود. یک روش خوب این است که یک نوشیدنی را در طول روز جرعه جرعه بنوشید. اگر زیاد استفراغ می کنید از یک نوشیدنی ورزشی حاوی گلوکز، نمک و پتاسیم استفاده کنید تا الکترولیت های (املاح) از دست رفته جبران شوند.

– سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید و اگر می توانید در طول روز چرتی بزنید. تماشای تلویزیون و یا رفتن به منزل یکی از دوستان یا بستگان راه خوبی برای مقابله با استرس بوده و حواس شما را از تهوعتان پرت می کند.

توجه داشته باشید که مصرف هر گونه دارو در زمان حاملگی حتماً باید با نظر پزشک صورت گیرد بنابراین از مصرف خوسرانه دارو خودداری کنید.

استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی

اگر خانم حامله نتواند هیچ چیزی (حتی مایعات) را در معده برای ۲۴ ساعت نگه دارد، ممکن است به “استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی مبتلا شده باشد که درمان آن چندان ساده نیست. در این صورت حتما باید با پزشک مشورت شود.