اختلالات خواب به گروهی از شرایط و عارضه گفته می‌شود که بر توانایی خواب خوب به طور منظم تأثیر می‌گذارد. اختلالات خواب ریشه در عوامل مختلف از بیماری‌های جسمی تا مشکلات روحی و استرس دارد.
گفته می‌شود فقط در ایالات متحده آمریکا، بیش از یک سوم بزرگسالان کمتر از ۷ ساعت در شبانه روز می‌خوابند و به نوعی گفتار اختلالات خوب هستند. همچنین براساس همین گزارش‌ها در آمریکا، بیش از ۷۰ درصد از دانش‌آموزان دبیرستانی گزارش داده‌اند که هر شب کمتر از ۸ ساعت می‌خوابند.
اکثر مردم گهگاه به دلیل استرس، برنامه‌های شلوغ و سایر تأثیرات بیرونی مشکلات خواب را تجربه می‌کنند. با این حال، زمانی که این مسائل به طور منظم شروع پیش بیاید و در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، ممکن است نشان دهنده یک اختلال خواب باشد.
بسته به نوع اختلال خواب، فرد ممکن است به سختی به خواب بروند و در طول روز احساس خستگی شدید کنند. کمبود خواب می‌تواند تأثیر منفی بر انرژی، خلق و خو، تمرکز و سلامت کلی داشته باشد.
در برخی موارد، اختلالات خواب می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت سلامت روانی یا پزشکی دیگری باشد. این مشکلات خواب احتمالا در نهایت پس از درمان علت اصلی برطرف می‌شوند.
زمانی که اختلالات خواب ناشی از بیماری دیگری نباشد، درمان معمولاً شامل ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییر سبک زندگی است.
اگر مشکوک به اختلال خواب هستید، تشخیص و درمان فوری ضروری است. اگر درمان نشوید، اثرات منفی اختلالات خواب می‌تواند منجر به عواقب بیشتری روی سلامتی عمومی‌تان داشته باشد.
در ضمن اختلالات خواب می‌توانند بر عملکرد شما در محل کار تأثیر بگذارند، باعث ایجاد تنش در روابط حرفه‌ای شوند و توانایی شما در انجام فعالیت‌های روزانه را مختل کند.
در این مقاله می‌خوانید
انواع مختلف اختلالات خواب کدامند؟
انواع مختلفی از اختلالات خواب وجود دارد. برخی ممکن است ناشی از سایر بیماری‌های زمینه‌ای باشد. انواع اختلالات خواب عبارتند از:
بی‌خوابی
بی‌خوابی (insomnia ) به ناتوانی فرد در به خواب رفتن یا در خوابیدن گفته می‌شود. بی‌خوابی می‌تواند ناشی از جت‌لگ (تغییر در منطقه زمانی در هنگام سفر طولانی با هواپیما)، استرس و اضطراب، هورمون‌ها یا مشکلات گوارشی باشد. همچنین ممکن است نشانه بیماری دیگری باشد.
بی‌خوابی می‌تواند برای سلامت کلی و کیفیت زندگی فرد مشکل ساز باشد و به طور بالقوه باعث ایجاد موارد زیر شود:
- افسردگی
- مشکل در تمرکز
- تحریک‌پذیری و پایین آمدن آستانه تحمل
- افزایش وزن
- اختلال در عملکرد حرفه‌ای یا درسی
متأسفانه، بی‌خوابی بسیار رایج است. گفته می‌شود حدود ۵۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی در مقطعی از زندگی خود بی‌خوابی را تجربه می‌کنند. این اختلال بیشتر در میان افراد مسن و زنان شایع است.
بی‌خوابی معمولا به یکی از سه نوع زیر طبقه‌بندی می‌شود:
- مزمن، زمانی‌که فرد به بی‌خوابی به طور منظم برای حداقل یک ماه مبتلا می‌شود.
- متناوب، زمانی‌که بی‌خوابی به طور دوره‌ای فرد را درگیر می‌کند.
- گذرا، زمانی که بی‌خوابی فقط چند شب در یک طول یک دوره زمانی طول می‌کشد.
آپنه خواب
آپنه خواب (apnea) به وقفه در تنفس در هنگام خواب گفته می‌شود. آپنه خواب یک وضعیت پزشکی جدی است که باعث می‌شود بدن اکسیژن کمتری دریافت کند. همچنین می‌تواند باعث بیدار شدن شما در طول شب شود.
دو نوع آپنه خواب وجود دارد:
آپنه انسدادی خواب، وقتی‌که جریان هوا متوقف می‌شود. دلیل این توقف هم به خاطر این است که فضای راه هوایی مسدود یا خیلی باریک است.
آپنه خواب مرکزی، که در آن مشکلی در ارتباط بین مغز و عضلات کنترل‌کننده تنفس وجود دارد.
پاراسومنیا
پاراسومنیا (Parasomnias) دسته‌ای از اختلالات خواب هستند که باعث حرکات و رفتارهای غیر طبیعی در طول خواب می شوند. این حرکات و رفتار عبارتند از:
- راه رفتن در خواب
- در خواب حرف زدن
- ناله کردن
- کابوس دیدن
- شب‌ادراری
- دندان قروچه
سندرم پای بیقرار
وقتی فردی به سندرم پای بیقرار مبتلا می‌شود نیاز شدید به حرکت دادن پاها دارد. این میل گاهی با احساس سوزن‌سوزن‌شدن در پاها همراه است. هرچند علائم این سندرم می‌تواند در طول روز بروز کند، اما در شب بیشتر شایع هستند.
سندرم پای بیقرار اغلب با برخی از شرایط سلامتی، از جمله اختلال کمبود توجه و بیش فعالی و بیماری پارکینسون مرتبط است.
نارکولپسی
نارکولپسی (Narcolepsy) با “حملات خواب” مشخص می‌شود که در هنگام بیداری رخ می‌دهد. این بدان معنی است که فرد ناگهان احساس خستگی شدید می‌کند و بدون هشدار به خواب می‌رود.
نارکولپسی همچنین می‌تواند باعث فلج خواب شود، که ممکن است فرد را از نظر فیزیکی قادر به حرکت بلافاصله پس از بیدار شدن نکند. اگرچه نارکولپسی ممکن است به خودی خود رخ دهد، اما با برخی از اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس نیز همراه است.
علائم اختلال خواب چیست؟
علائم بسته به شدت و نوع اختلال خواب متفاوت است. همچنین زمانی که اختلالات خواب در نتیجه بیماری دیگری باشد، ممکن است متفاوت باشند. با این حال، علائم کلی اختلالات خواب عبارتند از:
- مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب
- خستگی روز
- میل شدید به چرت زدن در طول روز
- الگوهای تنفس غیر معمول
- تمایل غیرمعمول یا ناخوشایند برای حرکت در هنگام خواب
- حرکت غیرمعمول یا سایر تجربیات در هنگام خواب
- تغییرات ناخواسته در برنامه خواب و بیداری
- تحریک‌پذیری یا اضطراب
- عملکرد ضعیف در محل کار یا مدرسه
- عدم تمرکز
- افسردگی
- افزایش وزن
اختلالات خواب چگونه درمان می‌شوند؟
درمان اختلالات خواب بسته به نوع و علت زمینه‌ای آن می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی شامل ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است.
درمان‌های پزشکی
درمان پزشکی برای اختلالات خواب ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:
- قرص‌های خواب آور
- مکمل‌های ملاتونین
- آلرژی یا داروهای سرماخوردگی
- داروها برای هرگونه مشکل سلامتی زمینه‌ای
- بهبود عملکرد دستگاه تنفس یا جراحی (معمولاً برای آپنه خواب)
- گارد دندان (معمولاً برای دندان قروچه)
- تغییر سبک زندگی
تنظیم سبک زندگی می‌تواند کیفیت خواب شما را تا حد زیادی بهبود بخشد، به خصوص زمانی که همراه با درمان‌های پزشکی انجام شود. چند مورد از تغییر سبک زندگی عبارتند از:
- سبزیجات و ماهی بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید و مصرف قند را کاهش دهید
- کاهش استرس و اضطراب با ورزش و حرکات کششی
- ایجاد و پایبندی به یک برنامه منظم خواب
- نوشیدن آب کمتر قبل از خواب
- محدود کردن مصرف کافئین، به خصوص در اواخر بعد از ظهر یا عصر
- کاهش مصرف دخانیات و الکل
- خوردن وعده‌های غذایی کم‌کربوهیدرات قبل از خواب
- حفظ وزن سالم بر اساس توصیه‌های پزشک
رفتن به رختخواب و بیدار شدن در یک ساعت مشخص نیز می‌تواند کیفیت خواب شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. در حالی که ممکن است در آخر هفته‌ها بخواهید بیشتر بخوابید، این می‌تواند بیدار شدن و به خواب رفتن در طول هفته کاری را دشوارتر کند.
