آریتمی ضربان قلب نامنظم است و از تپش و ضربان معمول خود خارج شده است. در صورتی‌که فردی به آریتمی قلبی مبتلا باشد، احساس می‌کند قلبش برخلاف ریتم معمول، یک تپش را کم یا یک تپش اضافه می‌زد. در ضمن گاهی هم احساس «بال‌بال زدن» هم احساس می‌کند. به این علائم باید اضافه کرد که فرد احساس می‌کند قلبش خیلی سریع یا خیلی کند تپش دارد. اما مهم‌تر از همه نشانه اینکه، گاهی پیش می‌آید فردی دچار آریتمی قلبی است ولی هیچ نشانه‌ای ندارد و چیزی متوجه نمی‌شود.

آریتمی می‌تواند یک مورد اورژانسی و گذار و بی‌ضرر باشد یا یک بیماری و عارضه بلندمدت و آسیب‌رسان؛ و در این صورت باید به سرعت درمان شود.

علائم آریتمی قلبی چیست؟

همانطوری‌که ذکر شد آریتمی می‌تواند یک بیماری بی‌صدا و خاموش باشد، به این معنی که فرد هیچ علامتی را متوجه نمی‌شود و فقط پزشک با انجام معاینه باید به بیماری پی ببرد. اما اغلب آریتمی نشانه‌ها و عوارضی هم دارد. از جمله علائم آریتمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تپش قلب (احساس رد شدن ضربان قلب، بال‌بال زدن)
• احاسی کوبیده شدن در ناحیه سینه
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• غش کردن
• تنگی نفس
• درد یا سفتی قفسه سینه
• ضعف یا خستگی (احساس خستگی بسیار)
• اضطراب
• تاری دید
• تعریق

چه چیزی باعث آریتمی می‌شود؟

اول اینکه دوباره تاکید می‌شود، حتی اگر قلب سالمی دارید ممکن است مبتلا به آریتمی باشد. و اینکه ممکن است به مرور یا براثر یک بیماری دیگری به آریتمی مبتلا شوید. از جمله عوامل موثر در ابتلا به آریتمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری قلبی
• به هم خوردن تعادل الکترولیت‌ها (مانند سدیم یا پتاسیم) در خون
• آسیب قلبی یا تغییراتی مانند کاهش جریان خون یا سفت‌شدن بافت قلب
• جراحی قلب
• عفونت یا تب
• داروهای خاص
• هیجانات و احساسات شدید، استرس یا تعجب شدید و یکه‌ خوردن
• سبک زندگی خاص مانند مصرف الکل، دخانیات، کافئین یا ورزش کردن

برخی از عوامل خطرزای آریتمی قلبی چیست؟

مواردی که ممکن است شما را بیشتر در معرض آریتمی قرار دهد عبارتند از:

سن. با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به آریتمی بیشتر می‌شود.

ژنتیک. اگر یکی از بستگان نزدیک آریتمی داشته ‌باشد، احتمال ابتلا افزایش می‌یابد. سابقه برخی از انواع بیماری‌های قلبی در خانواده هم می‌تواند احتمال را افزایش دهد.

سبک زندگی. الکل، دخانیت، و مواد مخدر (حتی به صورت تفریحی و کم) می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

شرایط پزشکی. فشار خون بالا، دیابت، قند خون پایین، چاقی، آپنه خواب، و اختلالات خود ایمنی از جمله شرایطی هستند که ممکن است باعث مشکلات ریتم قلب شوند.

محیط. عوامل محیطی، مانند آلودگی هوا، می‌تواند خطر ابتلا به آریتمی را بیشتر کند.

انواع آریتمی چیست؟

آریتمی‌ها بر اساس موضع و محل ابتلا تقسیم می‌شوند. اگر از بطن‌ها یا حفره ‌های پایینی قلب شروع شوند، آریتمی بطنی نامیده می شوند. اگر از دهلیزها فوقانی شروع می‌شوند، آریتمی فوق بطنی نامیده می‌شوند.

پزشکان همچنین آریتمی را بر اساس نحوه تأثیر بر ضربان قلب در حالت استراحت هم گروه‌بندی می کنند. آریتمی برادی‌کاردی (Bradycardia ) ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه است. آریتمی تاکی‌کاردی (Tachycardia ) بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه است.

آریتمی‌های فوق بطنی عبارتند از:

انقباضات دهلیزی زودرس. این آریتمی مربوط به تپش‌های اضافی اولیه هستند. آریتمی انقباضات دهیلزی زودرس بی‌ضرر است و معمولاً نیازی به درمان ندارد.

فیبریلاسیون دهلیزی. در این آریتمی حفره‌های فوقانی قلب به روشی غیرعادی منقبض می‌شوند. در این صورت قلب ممکن است بیش از ۴۰۰ بار در دقیقه تپش داشته باشد.

فلوتر دهلیزی. این آریتمی معمولاً منظم‌تر از فیبریلاسیون دهلیزی است. فلوتر دهلیزی اغلب در افرادی که بیماری قلبی دارند و در هفته اول پس از جراحی قلب اتفاق می‌افتد. نکته اینکه فلوتر دهلیزی اغلب به فیبریلاسیون دهلیزی تغییر می‌کند.

تاکی‌کاردی فوق بطنی حمله‌ای. این آریتمی در واقع ضربان سریع قلب، با یک ریتم منظم است. معمولا تاکی‌کاری به یک باره شروع و ناگهان تمام می‌شود.

تاکی‌کاردی مسیرجانبی. فرد مبتلا به تاکی‌کاردی مسیر جانبی می تواند ضربان قلب سریع داشته باشد زیرا یک مسیر اضافی بین اتاق‌های فوقانی و تحتانی قلب وجود دارد.

تاکی‌کاردی بازگشت گره‌ای. تاکی‌کاردی بازگشت گرهای به دلیل یک مسیر اضافی از طریق بخشی از قلب به نام گره AV ایجاد می‌شود. این آریتمی می‌تواند باعث تپش قلب، غش یا نارسایی قلبی شود.

آریتمی‌های بطنی عبارتند از:

انقباضات زودرس بطنی. این آریتمی از شایع ترین آریتمی‌ها هستند. آریتمی انقباضات زودرس بطنی همان “ضربان قلب ناپدیدشده” هستند که بسیاری از ما گاهی اوقات آن را احساس می‌کنیم.

تاکی کاردی بطنی. این آریتمی یک ریتم سریع قلب است که از حفره های پایینی قلب شروع می‌شود. از آنجایی که قلب خیلی سریع می‌تپد، نمی‌تواند با خون کافی پر شود. این آریتمی می‌تواند یک آریتمی جدی باشد، به خصوص در افرادی که بیماری قلبی دارند، و ممکن است با علائم دیگر مرتبط باشد.

آریتمی چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به نوع آریتمی دارد. پزشک ممکن است یک یا چند مورد درمانی را همزمان تجویز کند.

داروها

داروهایی که ریتم ناهموار قلب را درمان می کنند عبارتند از:

• آدنوزین (آدنوکارت)
• آتروپین (آتروپن)
• مسدود کننده‌های بتا
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم
• دیگوکسین (دیجیتک، دیگوکس، لانوکسین)
• مسدودکننده‌های کانال پتاسیم
• مسدودکننده‌های کانال سدیم

واگال

تکنیک واگال (Vagal)‌ با تأثیر بر عصب واگ که به کنترل ضربان قلب کمک می‌کند و بدن را آرام می‌کند.