بیشتر از ۸۰ درصد بانوان در حوالی یائسگی (قبل یا بعد آن) دچار گرگرفتگی می‌شوند. تغییرات هورمونی در این مقطع از زندگی علت اصلی آن و سایر علایم یائسگی مانند اضطراب، بی‌خوابی، درد مفاصل و فراموشی است. در برخی از بانوان این علایم با شروع یائسگی (یا کمی بعد) از بین می‌روند و در برخی هم تا مدت‌ها بعد از یائسه شدن باقی می‌مانند. در این مقاله هر آنچه باید از دلایل و درمان و داروی گیاهی گرگرفتگی بدانید را برایتان آورده ایم و در ادامه بیان کرده ایم چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید.
در این مقاله می‌خوانید
گرگرفتگی چیست؟
تحقیقات بسیار زیادی پیرامون گرگرفتگی دوران یائسگی در سراسر جهان انجام شده است و verywellhealth، گزارش مفصلی در این باره منتشر کرده است. برپایه این گزارش، گرگرفتگی به احساس ناگهانی گرما در بخش‌های بالایی بدن گفته می‌شود. این گرما معمولا در صورت، گردن و قفسه سینه احساس می‌شود و ممکن است صورت فرد نیز دچار قرمزی شود یا گل بیندازد. ممکن است اضطراب و تعریق نیز علایم ذکر شده را همراهی کنند.
این پدیده به صورت دوره‌های گذرای یک تا پنج دقیقه‌ای به سراغ افراد می‌آید. این علایم می‌توانند در طول روز یا در زمانی که خواب هستید پدیدار شوند. تعریق شبانه همان گرگرفتگی است که در زمان خواب اتفاق می‌افتد و می‌تواند خواب شما را مختل کند.
بعضی از خانم‌ها به ندرت دوره‌های گرگرفتگی را تجربه می‌کنند و در بعضی‌های دیگر تعداد دوره‌ها بیشتر است. در هر صورت این پدیده‌ی طبیعی می‌تواند برای افراد ناراحت کننده و ناخوشایند باشد و درمان گرگرفتگی یکی از دغدغه های همیشگی بانوان قرار می گیرد.
سایر علایم همراه عبارت‌اند از:
- قرمزی یا گل انداختن صورت
- احساس انتشار گرما در بخش‌های بالایی بدن
- تعریق
- احساس سرما بعد از اتمام گرگرفتگی
- تپش قلب
- اضطراب
آیا گرگرفتگی خطرناک است؟
گرگرفتگی در حوالی دوره‌ی یائسگی یک علامت طبیعی است و خطرناک یا نگران کننده نیست. ولی ممکن است ناشی از بیماری‌های دیگر مانند مشکلات تیروئید باشد. در این صورت نیاز به پیگیری و درمان دارد.
آیا گرگرفتگی باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود؟
خیر، هرچند که در حین دوره‌ها ممکن است احساس داغی و تپش قلب داشته باشید، این علایم ناشی از بالا رفتن فشار خون نیستند و ارتباطی با این مسئله ندارند.
گرگرفتگی علامت کرونا نیست و با تب فرق دارد
از زمان شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ این سوال برای بسیاری از ما ایجاد شده که آیا گرگرفتگی از علایم این بیماری است؟ خیر. این علامت با تب یا احساس داغی که در بیماری‌های عفونی داریم متفاوت است. گرگرفتگی به صورت دوره‌های ۱ تا ۵ دقیقه‌ای است؛ در صورتی که احساس داغی یا تب در بیماری ویروس کرونا یا سایر بیماری‌های عفونی به صورت مداوم است.
از کجا بفهمیم تب داریم یا گرگرفتگی؟
در گرگرفتگی معمولا دمای بدن بالا نمی‌رود. با استفاده از تب‌سنج‌های دیجیتالی یا جیوه‌ای می‌توانید ببینید که آیا تب دارید یا خیر. اگر دمای بدن شما بالای ۳۸ درجه بود (با در نظر گرفتن خطای اندازه‌گیری) می‌توان با احتمال زیاد گفت که تب دارید. همچنین گرگرفتگی به صورت دوره‌های کوتاه از احساس داغی و سپس سردی است.
علت گرگرفتگی چیست؟
این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که سطح یکی از هورمون‌های جنسی بدن به نام استروژن پایین می‌آید. استروژن که یکی از هورمون‌های زنانه است مسئول تنظیم عملکردهای تولید مثلی در بدن بانوان است.
پایین آمدن سطح استروژن روی هیپوتالاموس تاثیر می‌گذارد. هیپوتالاموس یکی از بخش‌های مغز است که وظایف متعددی برعهده دارد؛ شامل: تنظیم دمای بدن، تنظیم اشتها، تنظیم الگوی خواب و ترشح هورمون‌های تنظیم کننده مختلف. گاهی به هیپوتالاموس به خاطر نقشی که در تنظیم دمای بدن دارد، ترموستات بدن نیز گفته می‌شود.
کاهش استروژن باعث می‌شود که هیپوتالاموس سردرگم شود و احساس کند که دمای بدن بالا رفته است. در این حالت هیپوتالاموس برای پایین آوردن دمای بدن زنجیره‌ای از رخدادها را به راه می‌اندازد تا دمای بدن کم شود: ابتدا عروق بدن متسع می‌شود، سپس جریان خون به عروق سطح پوست افزایش می‌یابد و ممکن ضربان قلب نیز افزایش یابد. ورود ناگهانی جریان خون به سطح پوست باعث احساس گرما می‌شود. در نهایت این وقایع می‌توانند باعث افت دما بشوند و برای همین هم هست که برخی افراد بعد از گرگرفتگی احساس سردی می‌کنند.
آیا گرگرفتگی در بارداری هم رخ می‌دهد؟
بله علاوه بر یائسگی این علامت در دوران بارداری هم مشاهده می‌شود. علاوه بر بارداری شرایط دیگری هم هستند که می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد این علایم شوند؛ از برخی بیماری‌ها گرفته تا مصرف بعضی داروها و مواد محرک.
سایر علل شایع گرگرفتگی عبارت‌اند از:
- مصرف الکل
- مصرف کافئین
- عوارض جانبی داروها
- مشکلات تیروئید
- سرطان یا درمان‌های سرطان
گرگرفتگی چند سال طول می‌کشد؟
به صورت متوسط علایم گرگرفتگی حدود ۷ سال یا بیشتر در بازه‌ی زمانی قبل و بعد از یائسگی بانوان را درگیر می‌کند. برخی از بانوان حتی تا ۱۰ سال یا بیشتر علایم را تجربه می‌کنند. البته شدت و دفعات آن معمولا بعد از یائسگی به مرور زمان خفیف‌تر می‌شود.
با توجه به زمانی که گرگرفتگی شما شروع می‌شود، می‌توان پیش‌بینی کرد که تا کی این علایم را تجربه خواهید کرد. مثلا تحقیقات نشان داده که اگر گرگرفتگی پیش از یائسگی شروع شود ممکن است حتی تا ۱۲ سال ادامه داشته باشد ولی اگر بعد از یائسگی شروع شود به طور متوسط تا ۳ سال بعد علایم متوقف می‌شوند.
درمان گرگرفتگی
معمولا شدت علایم در بیشتر افراد به حدی نیست که نیاز به درمان‌های دارویی داشته باشند. داروهای گیاهی و چند توصیه‌ای که در ادامه مطرح کرده‌ایم در بیشتر بانوان باعث تخفیف علایم به شکل چشمگیر می‌شوند.
داروی گیاهی درمان گرگرفتگی
کوهوش سیاه: کوهوش سیاه تقریبا معروف‌ترین داروی گیاهی برای رفع علایم یائسگی در دنیا است و پژوهش‌های زیادی روی آن انجام شده است. عصاره این گیاه به همراه عصاره چهار گیاه دیگر که روی کاهش علایم یائسگی موثرند (شامل سیب زمینی شیرین، باباآدم، پنج انگشت و سویا) در کپسول گیاهی منوهلپ باریج استفاده شده‌اند.
گل مغربی (پرایم رز): روغن گل مغربی خواص درمانی زیادی دارد که یکی از آن‌ها کاهش علایم یائسگی هست. یکی بهترین راه‌های مصرف روغن گل مغربی استفاده از کپسول نرم EPO باریج است.
- درمان کمکی سندرم پیش قاعدگی (PMS) و گر گرفتگی دوران یائسگی
- درمان کمکی نوروپاتی دیابتی و اختلال نعوظ در بیماران دیابتی
- بهبود علائم آرتریت روماتوئید و بیماری اسکلروز متعدد (MS)
سایر توصیه‌ها برای کاهش علایم
- دوری از غذاهای پرادویه و تند: غذاها و خوراکی‌های پرادویه و تند می‌توانند باعث افزایش دمای بدن و تعریق شوند. همچنین بعضی از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث گرگرفتگی شوند. این‌ها را شناسایی کنید و از آن‌ها دوری کنید.
- لباس‌های پنبه‌ای و خنک بپوشید: لباس‌های خنک و استفاده از محلفه‌های پنبه‌ای به شما کمک می‌کند که خواب بهتری داشته باشید و کمتر دچار علایم شوید.
- چند لایه لباس بپوشید: تغییرات دمای بدن می‌تواند باعث شروع دوره‌های گرگرفتگی شود. وقتی چند لایه لباس داشته باشید، می‌تواند با درآوردن لایه‌ها یا پوشیدن آن‌ها دمای بدن خود را ثابت نگه دارید و از تغییر دمای بدن و متعاقب آن شروع علایم جلوگیری کنید.
- محیط را خنک نگه دارید: هوای گرم معمولا یکی از علل شروع علایم است.
- مصرف کافئین را کم کنید: سعی کنید مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار مثل قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، نوشابه و … را کم کنید.
- وزن خود را کم کنید: گرگرفتگی معمولا در خانم‌های با وزن بالا شایع‌تر است. به طور منظم ورزش کنید و غذاهای مقوی و کم‌کالری میل کنید.
- مدیتیشن یا مراقبه: پژوهشی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که مدیتیشن می‌تواند به کاهش علایم کمک کند.
- سیگار را ترک کنید: علایم و دوره‌های گرگرفتگی در افراد سیگاری شایع‌تر است. برای ترک سیگار می‌توانید با پزشک یا روانپزشک یا روانشناس اعتیاد مشورت کنید. امروزه داروها و راه‌های بسیاری برای ترک سیگار وجود دارد.
- چند قلپ آب تگری: کمی آب خنک در زمان شروع علایم می‌تواند به بهبود سریع‌تر علایم کمک کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
با وجود این که گرگرفتگی در دوران یائسگی شایع است، در بعضی افراد علایم بسیار شدید و مکرر هستند. حتی در بعضی بانوان شرایط به نحوی است که در زندگی روزمره آن‌ها اختلال ایجاد می‌شود.
اگر علایم به نحوی هستند که باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره شما شده‌اند یا باعث شده‌اند که خواب شبانه خوبی نداشته باشید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. داروهایی وجود دارند که می‌توانند به شما کنند.
- درمان جایگزین هورمونی: در این روش هورمون‌های جنسی (استروژن و پروژسترون) به شکل دارو برای شما تجویز می‌شود.
- داروهای ضدافسردگی: برخی از داروهای ضدافسردگی در دوز کم می‌توانند به کاهش علایم کنند (البته به اندازه داروهای هورمونی قوی نیستند). داروی پاروکستین توسط FDA برای درمان گرگرفتگی تایید شده است. سایر داروها مانند سیتالوپرام، اس سیتالوپرام و ونلافاکسین هم موثر نشان داده‌اند.
- داروهای ضدبارداری: این داروها حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند و معمولا در دوران پیش یائسگی یعنی زمانی که تازه علایم یائسگی شروع شده و پریودها نامنظم شده‌اند، تجویز می‌شوند.
- سایر داروها: برخی از داروهای دیگر مانند گاباپنتین، پره گابالین، کلونیدین و اوکسیبوتینین هم در درمان گرگرفتگی موثر نشان داده‌اند.
مقاله خوبی بود
سپاس از اشتراک نظرتون 🙏🙏