گرفتگی عضلات یک مشکل شایع است که بسیاری افراد گاهی درگیر آن می‌شود. اگر تا به حال دچار گرفتگی عضلات یا اسپاسم شده‌اید، احتمالا می‌دانید که این عارضه می‌تواند خیلی دردناک و حتی وحشتناک باشد. گاهی، ماهیچه و عضله آنقدر دچار گرفتگی می‌شود که پوست کبود می‌شود.
بیشتر اسپاسم‌ها و گرفتگی‌های عضلانی در واقع انقباض‌های غیرارادی ماهیچه‌ها هستند. گرفتگی عضلانی جدی به طور خودبه‌خود بهبود پیدا نمی‌یابد. عضله مقنبض‌شده نیاز به کشش و ماساژ دستی دارد تا به حالت آرامش برگردد.
اسپاسم و گرفتگی عضلانی می‌تواند خفیف یا بسیار دردناک باشد. و اینکه این عارضه می‌تواند، هر ماهیچه اسکلتی را درگیر کند، هرچند در ساق پا و ماهیچه‌هایی که از دو مفصل عبور می‌کنند (برای مثال عضله ساق پا) بیشتر شایع است.
گرفتگی عضلانی می‌تواند قسمتی از ماهیچه یا تمام ماهیچه‌های یک گروه را درگیر کند. شایع‌ترین گروه‌های ماهیچه‌ای شامل موارد زیر است:
- ساق پا و به طور خاص پشت ساق پا
- پشت ران (ماهیچه همسترینگ)
- قسمت جلوی ران (چهارسر)
- پاها، دست‌ها ، بازوها و شکم
شدت گرفتگی عضلات از انقباض جزئی و تیک جزئی تا درد شدید در نوسان است. مدت زمان گرفتگی و درد ناحیه عضلانی می‌تواند بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. و اینکه ممکن است گرفتگی در چند نوبت به سراغ فرد بیاید و تسکین یابد و دوباره تکرار شود ولی در نهایت به طور کامل برطرف شود.
در این مقاله می‌خوانید
دلایل گرفتگی عضلانی
دلیل و ریشه اصلی گرفتگی عضلات هنوز ناشناخته ست. هرچند تا به حال چندین نظریه در این مورد مطرح شده. از جمله این نظریه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر کنترل عصبی عضلانی
- کم آبی بدن
- کاهش الکترولیت
- تهویه بد هوا
- خستگی ماهیچه‌ها
- انجام فعالیت جدید
از جمله دیگر دلایل قابل ذکر گرفتگی عضلانی می‌توان به ورزش در هوای گرم اشاره کرد.
کنترل و گرفتگی عصبی عضلانی
در حالی‌که همه نظریه‌ها فوق در حال بررسی و پژوهش هستند، پژوهشگران بیشتر روی نظریه «کنترل عصبی عضلانی» مطالعات انجام می‌دهند.
تغییر کنترل عصبی عضلانی اغلب با خستگی عضلات مرتبط است و منجر به اختلال در هماهنگی و کنترل عضلات می‌شود.
پیشگیری و درمان
معمولا گرفتگی عضله بدون درمان خاصی و فقط با کمی ماساژ و مالش بهبود پیدا می‌کند. هرچند می‌توان با رعایت برخی راه‌ها از ابتلا به آن پیشگیری کرد. در ادامه برخی راه‌‌های توصیه‌شده توسط متخصصین و ورزشکاران آورده شده:
- متوقف کردن فعالیتی که منجر به گرفتگی شده
- حرکت کششی سبک و ماساژ عضله منقبض شده
- عضله را در وضعیت کشیده‌شده نگه دارید تا گرفتگی از بین برود.
- تناسب اندام داشته باشید
- جلو خستگی عضلاتی را بگیرید
- بعد از ورزش حرکات کششی انجام دهید
- پیش از ورزش بدن خودتان را گرم کنید
روغن کدو (موضعی)
برطرف کننده گرفتگی عضلانی
مرطوب کننده و نرم کننده موضعی
خواب آور
آسیب دیدگی و گرفتگی عضلانی
گرفتگی و اسپاسم عضلانی مداوم ممکن است بعنوان یک مکانیسم محافظ در پی آسیب‌دیدگی مانند شکستگی استخوان هم ایجاد شود. در این حالت، عضله منقبض می‌شود تا حرکت را به حداقل برساند و در نتیجه ناحیه آسیب‌دیده را تثبیت کند. آسیب عضله به تنهایی ممکن است باعث گرفتگی و اسپاسم ماهیچه شود.
فعالیت بدنی و خستگی
فعالیت شدید بدنی و خستگی عضلانی از دیگر دلایل رایج گرفتگی عضلات است. فعالیت شدید بدنی معمولا با ورزش شدید یا کارهای فیزیکی سنگین رخ می‌دهد. گاهی گرفتگی در طول فعالیت و گاهی هم ساعت‌ها بدتر احساس می‌شود. به همین ترتیب، خستگی عضلانی از نشستن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی در موقعیت ناخوشایند و ناراحت ایجاد می‌شود. افراد مسن هنگام انجام فعالیت‌های بدنی شدید در معرض گرفتگی عضلات هستند.
