شاخص توده بدن (Body mass index یا BMI) معیاری برای سنجش مقایسه قد و وزن افراد است. این شاخص معیار بسیار خوبی برای سنجش تناسب اندام افراد است. در این مقاله، قصد داریم شاخص توده بدن را بررسی کنیم.
در این مقاله می‌خوانید
شاخص توده بدن چیست؟
شاخص توده بدن یا BMI در واقع یک ابزار غربالگری است که نشان می‌دهد، تناسب، کمبود یا اضافه وزن دارد. به طور کلی خارج شدن فرد از محدوده سالم وزنی، خطرات زیادی برای سلامتی دارد،
- اضافه وزن بیش از اندازه می‌تواند منجر به انواع بیماری‌های خطرناک نظیر دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و مشکلات حاد قلبی-عروقی شود.
- وزن بسیار کم هم می‌تواند خطر سوء تغذیه، پکی استخوان و کم‌خونی را افزایش دهد.
بنابراین برای حفظ سلامتی باید به طور دائمی مراقبت وزن‌مان باشیم.
شاخص توده بدنی به طور مستقیم میزان چربی بدن را اندازهگیری نمی‌کند و در ضمن سن، جنسیت، نژاد و ژنتیک و همچنین توده عضلانی در بزرگسالان را هم در نظر نمی‌گیرد. اما به هر حال، این معیار یک سری از استاندارهای وزنی استفاده می‌کند که می‌تواند به پزشکان در تشخیص و ارزیابی وضعیت وزن افراد کمک کند.
شاخص توده بدن در بزرگسالان
در گام اول برای اندازهگیری شاخص توده بدن در بزرگسالان باید از وزن و قد خود آگاه شویم. بعد از وزن را بر مربع قد (به متر) تقسیم می‌کنیم. به صورت فرمولی این محاسبه بدین صورت است: BMI=kg/m2. بعد از این که شاخص توده بدن را به دست آوردید، نوبت به تحلیل و بررسی می‌رسد.
تحلیل نتیجه شاخص توده بدن
جدول زیر محدوده وضعیت وزنی را نشان می‌دهد.
| شاخص توده بدن (BMI)
|
وضعیت وزن |
| زیر ۱۸.۵ | کمبود وزن |
| ۱۸.۵ – ۲۴.۹ | سلامت |
| ۲۵- ۲۹.۹ | اضافه وزن |
| ۳۰ و بیشتر | چاقی |
شاخص توده بدنِ کمتر از ۱۸.۵
شاخص توده بدنِ کمتر از ۱۸.۵ نشان می‌دهد که دچار کمبود وزن شده‌اید و بنابراین نیاز به افزایش وزن دارید. در این صورت به شما پیشنهاد می‌دهیم به پزشک یا کارشناس تغذیه مراجعه کنید.
شاخص توده بدنِ بین ۱۸.۵ و ۲۴.۹
شاخص توده بدنِ بین ۱۸.۵ و ۲۴.۹ نشان می‌دهد که وزن شما متناسب با قدتان است. با حفظ وزن، خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناک را از خودتان دور می‌کنید.
شاخص توده بدن بین ۲۵ و ۲۹.۹
شاخص توده بدن بین ۲۵ و ۲۹.۹ نشان می‌دهد که کمی اضافه وزن دارید. اگر شاخص توده بدن‌تان در این محدوده قرار گرفته، توصیه می‌کنیم وزن‌تان را کاهش دهید. در این مورد هم توصیه می‌کنیم با پزشک یا کارشناس تغذیه مشورت داشته باشید.
شاخص توده بدن بیش از ۳۰
شاخص توده بدن بیش از ۳۰ نشان می‌دهد که شما چاق هستید. اگر وزن‌تان را کمک نکنید، سلامت‌تان در خطر است. و این مورد هم باز مراجعه به پزشک یا کارشناس تغذیه را توصیه می‌کنیم.
شاخص توده بدن در کودکان و نوجوانان
در بزرگسالان ، شاخص توده بدن به سن و جنسیت افراد بستگی ندارد. اما، اندازهگیری شاخص توده بدن در کودکان کمکی متفاوت است. دختران و پسران با سرعت‌های یکسان رشد نمی‌کنند و به طور کلی مقدار چربی‌شان در هر سنی متفاوت است. به همین خاطر، در اندازهگیری و تحلیل شاخص توده بدن در کودکان و نوجوانان حتما باید سن و جنسیت را مَد نظر قرار گرفت.
پزشکان و سایر متخصصان بهداشت در بررسی این شاخص معمولا کودکان را بر اساس محدوده وزن سالم طبقه بندی نمی‌کنند زیرا:
- شاخص توده بدن هر ماه تغییر می‌کند.
- بدن دختران و پسران با سرعت‌های مختلف تغییر می‌کند.
- شاخص تودن بدن به افزایش وزن کودکان تغییر می‌کند.
پزشکان شاخص توده بدن را برای کودکان و نوجوانان به همان شیوه‌ای ذکر شده برای بزرگسالان، اندازه گیری و بدست می‌آوردند. ولی بعد عدد به دست آمده را براساس سن و جنسیت در جدول تحلیل شاخص توده بدن کودکان و نوجوانان قرار می‌دهند. بدین ترتیب پزشک تشخیص می‌دهد، کودک یا نوجوان در کدام محدوده وزنی قرار گرفته است.
.
گرین فیت باریج
موثر در کاهش وزن و لاغری بدن
خطرات سلامتی اضافه وزن
اضافه وزن بر بدن تاثیرات زیر را دارد:
- اضافه وزن و چاقی باعث فشار بیشتر روی قلب می‌دهد.
- اضافه وزن و چاقی فشار خون، کلسترول خون و سطح تری گلیسیرید را افزایش می‌دهد.
- اضافه وزن و چاقی باعث می‌شود تا چربی‌های خوب خون کاهش پیدا کنند.
- اضافه وزن و چاقی منجر به بیماری دیابت می‌شود.
- فشار خون بالا ، یا فشار خون بالا
- بیماری عروق کرونر قلب
- سکته
- بیماری کیسه صفرا
- آرتروز
- مشکلات تنفسی
- برخی از سرطان‌ها ، از جمله سرطان سینه و روده بزرگ
همچنین اضافه وزن در کودکان و نوجوانان منجر به بیماری‌ها و عوارض زیر می‌شود:
- آسم
- عزت نفس پایین و استرس روانی
