جینسینگ به چندین گونه‌ی مختلف از گیاهان کوتاه، با روند رشد آهسته و ریشه‌ی گوشتی اطلاق می‌شود. این گیاه خواص درمانی فراوانی دارد د و یکی از محبوب‌ترین داروهای گیاهی به‌شمار می‌رود. پیشگیری از سرطان‌ها، افزایش انرژی و کاهش استرس فقط چند تا از خواص جینسینگ هستند، که در ادامه به طور مفصل در مورد این گیاه صحبت خواهیم کرد.
در این مقاله می‌خوانید
جینسینگ چیست
جینسینگ درحقیقت واژه‌‌ای گسترده است که نزدیک به دوازده گونه‌ی گیاهی از خانواده‌ی Panax را دربر می‌گیرد. این گیاه ارزشمند که ریشه‌های گوشتی بزرگی دارد، معمولا در آمریکای شمالی و برخی از نواحی آسیا که آب‌وهوای خنکی دارند، یافت می‌شود. ریشه‌های روشن و گوشتی، ارزشمند‌ترین بخش این گیاه هستند که به‌صورت خشک‌شده، کامل یا تکه‌تکه در دسترس قرار دارند. برگ‌های سبز و بیضی‌شکل این گیاه کاربرد اندکی دارند؛ با‌این‌حال، در برخی از موارد می‌توان از آنها استفاده کرد. هر دو گونه‌ی جینسینگ آمریکایی و آسیایی به افزایش انرژی، کاهش قند خون، کلسترول و استرس، درمان دیابت و مدیریت اختلالات جنسی در مردان کمک می‌کنند.
در کتاب های سنتی و به عربی ریشه گیاه را “جنسه” و “جنسا” می‌نامند. ریشه‌ی جینسینگ مصرف خوراکی دارد، علاوه‌بر این می‌توان از آن در مکمل‌ها، نوشیدنی‌ها، چای و غیره استفاده کرد. چای جینسینگ نیز بسیار شناخته شده است و یکی از نوشیدنی‌های محبوب به‌شمار می‌رود.
این گیاه در زمره گیاهان بومی مناطق شرقی آسیا و شمال آمریکا به شمار می آید و ریشه آن به عنوان دارویی اساطیری، بیش از هزاران سال است که در میان مردم کشورهای چین، کره، تایلند، ویتنام، منچوری و نیز در بین سرخپوستان امریکایی مورد مصرف قرار می گیرد.جین سینگ گیاهی نیرو بخش بوده و در حفظ سلامتی و هماهنگی فعالیت های اساسی و حیاتی بدن نقش به سزایی دارد.
این گیاه قرن هاست که به منظور بهبود عملکرد حافظه، کاهش استرس، درمان ناتوانی، سستی و سایر علائم ناشی از فرسودگی و افزایش سن و همچنین برای افزایش طول عمر افراد مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه در دوران گذشته از چنان ارزش والایی در شرق برخوردار بود که به عنوان مثال در چین تنها امپراطوران حق جمع آوری و نگهداری ریشه های آن را داشتند و در دوران های بعد نیز به عنوان جزیی جدایی ناپذیر از وعده غذایی پادشاهان و امپراطوران به منظور افزایش قوای جسمانی، ذهنی، و به عنوان اکسیر جوانی و شادابی جایگاه خود را همچنان حفظ نمود.
پیشینه تاریخی مصرف جینسینگ
اسم “جینسینگ” از عبارتی چینی به معنی “ریشه های مرد” گرفته شده است. این اسم احتمالا به خاطر شباهت ریشه های عجیب این گیاه به پاهای انسان است.
سابقه مصرف جینسینگ به بیش از ۵۰۰۰ سال پیش برمی گردد. در این زمان جینسینگ اغلب در کوه های چین و به عنوان یک داروی جوان کننده و یا یک ماده ترکیبی با صابون و لوسیون مورد استفاده قرار می گرفته. جینسینگ به سرعت به یک ماده صادراتی تبدیل و در سراسر جهان پخش شد. در صده ۱۷۰۰ میلادی، یک کشیش کانادایی جینسینگ را در سراسر این قاره پخش کرد. به این نوع از جینسینگ “جینسینگ آمریکایی” گفته می شود که امروزه نیز به صورت گسترده و به ویژه در ویسکانسین و انتاریو قابل مشاهده است.
مواد مغذی جینسینگ
جینسینگ حاوی ترکیبی به نام جینسنوسید (ginsenosides) است که درواقع، خواص درمانی آن وام‌دار این ماده است. این ریشه‌ی گیاهی، ترکیبات دیگری ازجمله پلی‌استیلن، پلی‌فنولیک، آرژنین و مشتقات آن و همچنین پلی‌ساکارید اسیدی را نیز دربر دارد.
خواص جینسینگ
در گذشته از جینسینگ برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شد؛ اما در دنیای امروزی پژوهش‌های زیادی در حال انجام است تا خواص دارویی مشخص شود.
می‌توان محصولات و مشتقات جینسینگ را برمبنای کیفیت و خواص دارویی‌شان تقسیم‌بندی کرد. توصیه می‌شود که قبل از خریداری محصولاتی با مشتقات جینسینگ، حتما به مواد تشکیل‌دهنده و کاربرد آن توجه کنید. بعضی مواد حاوی مقدار اندکی از ترکیبات جینسینگ هستند و برخی دیگر با میزان بیشتری از ترکیبات این گیاه به فروش می‌رسند.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که برخی از مزایای سلامتی با مصرف جینسینگ در ارتباط هستند؛ در ادامه به این مزایا اشاره خواهیم کرد:
۱. افزایش انرژی به کمک جینسینگ
پلی ساکارید و الیگوپپتید های موجود در جینسینگ آمریکایی به کاهش استرس اکسیداتیو و خستگی، افزایش فعالیت بدنی و انرژی به‌خصوص در بیماران مبتلا به سرطان کمک می‌کند.
جینسینگ میتواند در تحریک فعالیت ذهنی و بدنی افرادی که دچار ضعف و خستگی هستند نیز مؤثر باشد. نتیجه‌ی یکی از تحقیقات نشان می‌دهند که جینسینگ میتواند علائم خستگی را در بیماران مبتلا به سرطان کاهش دهد. البته، خاصیت انرژی بخشی جینسینگ تنها در افرادی دیده شده است که تحت روشهای درمانی دیگری هستند. این ریشه‌ی گیاهی در افرادی که درمان سرطان را به پایان رسانده‌اند، تأثیر چشمگیری نداشته است.
۲. بهبود توانایی شناختی با جینسینگ
در سنین بالاتر، توانایی شناختی و فعالیت عصبی افراد با مشکلاتی مواجه می‌شود، جینسینگ این توانایی‌ها را تحریک می‌کند. آنتی اکسیدان‌های موجود در این ریشه‌ی پرخاصیت از تجمع پلاک‌ها و رادیکال‌های آزاد در مغز جلوگیری می‌کنند، درنتیجه میتواند مانع از ابتلا به زوال عقل، آلزایمر و سایر اختلالات شناختی شود.
جینسینگ همچنین میتواند فرایند تفکر و ادراک را تقویت کند. تحقیقاتی که نتایج آن در «Cochrane Library» منتشر شده است، دقت و صحت این ادعا را مورد بررسی قرار داده‌اند.
مطالعات نشان داده‌اند که جینسینگ برای ابعاد شناختی، رفتاری و کیفی زندگی مفید است. البته، نویسندگان این تحقیقات هشدار داده‌اند که بررسی‌های سیستماتیک، به نتیجه‌ی قانع‌کننده‌ای در زمینه‌ی اثربخشی خاصیت تقویت شناختی جینسینگ نرسیده‌اند. محققان معتقدند که برای اثبات این خاصیت باید آزمایش‌ها و بررسی‌های بیشتری انجام شود.
مطالعات دیگری که در مجله‌ی «Dairy Science» منتشر شدند، به موضوع ترکیب جینسینگ آمریکایی با غذا پرداخته‌اند. محققان نوعی شیر غنی‌شده با جینسینگ را به منظور تقویت عملکرد شناختی تهیه کرده‌اند. با‌این‌حال، هنوز نمی‌توان به‌صورت قطعی اعلام کرد که ترکیب جینسینگ با محصولات خوراکی تأثیری بر بعد شناختی داشته باشد.
۳. جینسینگ و کاهش استرس
جینسینگ آسیایی اثرات مختلفی بر سیستم عصبی بدن دارد که از بین آنها می‌توان به تقویت روحیه و افزایش سطح انرژی اشاره کرد. علاوه‌بر این، آداپتوژن های موجود در جینسینگ قادر به تغییر سطح هورمون‌های بدن هستند که در کاهش و درمان استرس مزمن مؤثر است.
۴. درمان ADHD با جینسینگ
جینسینگ قرمز کره‌ای میتواند اختلال بیش‌فعالی- کم‌توجهی (attention deficit hyperactivity disorder) و قدرت یادگیری در کودکان را درمان کند.
۵. خواص ضدالتهابی جینسینگ
جینسنوسید موجود در جینسینگ قرمز کره‌ای، دارای خواص آنتی‌اکسیدان و ضدالتهابی قوی است که میتواند به کاهش استرس اکسیداتیو و افزایش فعالیت آنزیمی کمک کند. این گونه از ریشه‌ی ارزشمند جینسینگ میتواند در کاهش التهاب عصبی و بهبود عملکرد مغز پس از آسیب نخاعی نقش داشته باشد.
جینسینگ اغلب به منظور کاهش التهاب استفاده می‌شود. محققان معتقدند که جینسنوسید احتمالا میتواند مسیرهای مختلفی را در سیستم ایمنی بدن پیدا کند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند.
۶. درمان اختلالات جنسی در آقایان به کمک جینسینگ
جینسنوسید موجود در جینسینگ برزیلی، اکسیدنیتریک را از سلول‌‌های لایه‌ی درون رگی آزاد می‌کند. این امر به آرام‌سازی و انقباض عروق خونی در بافت‌های تناسلی کمک می‌نماید؛ درنتیجه موجب درمان اختلالات جنسی در مردان می‌شود. علاوه‌بر این، ریشه‌ی جینسینگ میتواند ترشح هورمون تستوسترون را در مردان تقویت کند.
نتیجه‌ی تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۲ در کره انجام شد، نشان می‌دهد که ۶۰ درصد از مردانی که از جینسینگ استفاده می‌کردند، شاهد بهبود در علائم بیماری خود بودند. نتیجه‌ی این تحقیقات که در مجله‌ی انگلیسی «Clinical Pharmacology» به چاپ رسیده است، از خاصیت جینسینگ قرمز در درمان اختلال عملکرد جنسی خبر داده است.
البته تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شده است. در بررسی اثربخشی جینسینگ قرمز برای درمان اختلال جنسی در آقایان، مشخص شد که تعداد آزمایش‌ها، اندازه‌ی نمونه و کیفیت روشهای تجربی برای اثبات مزایای درمانی مداوم، چندان رضایت‌بخش نیست. درنتیجه، برای اثبات این خاصیت نیز باید تحقیقات و بررسی‌های بیشتری انجام شود.
۷. درمان درد قاعدگی با جینسینگ
خاصیت آرام‌بخش و ضدالتهابی جینسینگ باعث می‌شود که این ریشه در درمان دردهای قاعدگی نیز نقش داشته باشد. این گیاه همچنین به کاهش تغییرات خلقی، گُر گرفتگی، اضطراب، علائم افسردگی، تعریق شبانه، بی‌خوابی، افزایش وزن، ریزش مو، کج‌خلقی و سایر تغییرات مرتبط با قاعدگی در زنان میان‌سال کمک می‌کند.
